تحلیل مؤلفه‌های اثرگذار بر قیمت مسکن در نواحی ساحلی (نمونه موردی: شهر ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی- مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران.

چکیده

بخش مسکن و قیمت آن از عوامل بسیاری تأثیرپذیر است. این عوامل را می‌توان به دودستة عوامل طرف عرضه و طرف تقاضا تقسیم نمود که هرکدام از این عوامل، شامل بسیاری از متغیرها می‌باشد. به‌دلیل همگن نبودن بازار مسکن در تمام استان‏ها، شواهد نشان می‏دهد باید به بازار مسکن به‌صورت منطقه‏ای نگاه کرد. هدف این مقاله تحلیل مؤلفه‌های اثرگذار بر قیمت مسکن در شهر ارومیه می‌باشد، نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی و تحلیلی می‌باشد و از انواع روش‌های کتابخانه‌ای، بازدید میدانی و مصاحبه استفاده شده است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی ـ توسعه‌ای است زیراکه با هدف شناسایی و ساخت مدل مفهومی با استفاده از معادلات ساختاری (Smart PLS) قیمت مسکن در ارومیه بوده و ماهیت اکتشافی دارد. همچنین از نظر نوع داده‌ها از نوع پژوهش آمیخته است. جامعه آماری شامل 30 نفر از خبرگان است که به صورت هدفمند انتخاب شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که چهار مؤلفة اجتماعی، کالبدی، مدیریتی، اقتصادی، قیمت مسکن را 70 درصد تبیین می­کنند. به این صورت که ضریب ترکیبی هر مؤلفه، به دیگر مؤلفه‌ها نیز وابسته است. به عبارت دیگر ضریب ترکیبی نشان می‌دهد که رشد قیمت مسکن در شهر ارومیه تا چه میزان متأثر از شوکت وارد بر مؤلفه اقتصادی در ارتباط با سایر مؤلفه‌های تأثیرگذار بوده است. تحلیل ضرایب مسیر مربوط به 4 مؤلفة مورد بررسی نشان می‌دهد که مؤلفه‌های اقتصادی (E) مدیریتی (M)، کالبدی (Ph)، و سپس اجتماعی (S) با ارزش 0/169، 0/014، 0/088 و 0/033 بیشترین تأثیر را بر قیمت مسکن در شهر ارومیه داشته‌اند.

تازه های تحقیق

  • هرگونه تغییر و تحول در فعالیت‏های بخش مسکن می‏تواند باعث تغییرات قابل‌توجهی در صنایع و خدمات مرتبط، وضعیت اشتغال و در نهایت اقتصاد خانوارهای کشور گردد. لذا نوسان‏های بازار مسکن تحت‌تأثیر ساختار کلان اقتصادی کشور از مدل خاصی پیروی می‏کند.
  • در خصوص رابطه بین قیمت مسکن و زمین می‌توان گفت که قیمت مسکن شامل هزینه خرید زمین، هزینه توسعه، هزینه بازاریابی و سود توسعه می‌باشد. از این‌رو قیمت زمین به عنوان جزئی از هزینه‌های مسکن، بر قیمت مسکن تاثیر می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، سید وحید؛ عباسی، ابراهیم و محسنی رضا (1400). بررسی اثر شوک سیاست پولی و رفتار بازار دارایی‌ها بر توان‌پذیری قیمت مسکن شهری در ایران. پژوهش‌ها و سیاست های اقتصادی، 28 (95)، صص. 271-305.
اسدپور، احمد علی (1398). اثر نااطمینانی تورم و متغیرهای کلان اقتصادی بر قیمت مسکن در ایران. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 9 (37)، صص. 131-141.
اسمعیل‌پور، نجما؛ زارع رودبزانی، ملیحه و نصریان، زهره (1396). بررسی و تحلیل سیاست‌های مسکن شهری در کشورهای شرق و جنوب‌شرق آسیا، مهندسی ساختمان و علوم مسکن، 11 (21)، صص. 19-33.
پوراحمد، احمد و خلیجی، محمد علی (1393). قابلیت سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک (VIKOR) (مطالعه موردی شهر بناب). برنامه‌ریزی فضایی، 4 (2)، صص. 1-16.
پورمحمدی، محمدرضا؛ صدرموسوی، میرستار و عابدینی، اصغر (1391). تحلیلی بر سیاست‌های تأمین مسکن دولت با تأکید بر برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. مطالعات شهری، 1 (3)، صص. 34-43.
حکمت، بهرام؛ فرهمند، شکوفه و اکبری، نعمت اله (1400). تحلیل وابستگی فضایی قیمت مسکن بین نواحی 22 گانه شهر تهران. اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 28 (پاییز و زمستان 22)، صص. 110-130.
حیدری، زهره و داودی، پرویز (1400). بررسی تأثیر رفتار سوداگرانه بانک‎ها بر شاخص قیمت سهام بورس در دوره زمانی (1392ـ 1398). دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی، 18 (36)، صص. 1-15.
جعفری صمیمی، احمد؛ علمی، زهرا (میلا) و هادی‌زاده، آرش (1386). عوامل مؤثر بر تعیین رفتار شاخص قیمت مسکن در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 9 (32)، صص. 31-53.
خلیلی‌عراقی، سید منصور؛ کمیجانی، اکبر؛ مهرارا، محسن و عظیمی، سید رضا (1392). اثر انتشار فضایی تغییرات قیمت مسکن در ایران با استفاده از مدل وقفه فضایی و داده‌های ترکیبی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۲۱ (۶۷)، صص. 25-48.  
خندان، مینا؛ جهانشاهلو، لعلا و ذبیحی، حسین (1398). واکاوی عوامل مؤثر بر افزایش رانت زمین شهری در منطقه یک کلانشهر تهران. جغرافیا (‌برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 9 (2)، صص. 239-255.
خواجه شاهکوهی، علیرضا و مهدوی، شهرام (1391). تحلیل عوامل موثر در افزایش قیمت زمین در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر کاشان). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 4 (4)، صص. 153-169.
خواستی، حجت ایزد؛ عرب مازار، عباس و رفاهی، محبوبه (1401). بررسی عوامل تاثیرگذار بر اجاره مسکن در مناطق شهری ایران با تاکید بر گروه‌بندی شهری. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 12 (45)، صص. 53-82.
دهمرده، نظر و خاکی، رضا (1394). مدل‌سازی تغییرپذیری قیمت مسکن در ایران و پیش‌بینی رشد قیمت‌ها: کاربردی از الگوهای خانواده ARCH.. تحقیقات اقتصادی، 49 (109)، صص. 751-774.
زیاری، کرامت‌اله؛ آروین، محمود و فرهادی خواه، حسین (1396). ارزیابی وضعیت شاخص‌‌های مسکن گزینی در شهر اهواز (نمونۀ موردی: شهر اهواز). مطالعات مدیریت شهری، 9 (30)، صص. 49-61.
سالنامه آماری شهر ارومیه (1395) شهرداری ارومیه، معاونت آمار و اطلاعات.
سرور، رحیم (1401). اقتصاد سیاسی و مدیریت یکپارچه حریم منطقه کلان شهری تهران. نشریه اقتصاد شهری، 6 (1)، صص. 27-40.
سرور، رحیم (1401). آسیب‌شناسی برنامه‌های آمایش سرزمین در استان گیلان. مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 3 (4)، صص. 1-20.
سرور، رحیم (1396). تحلیلی بر انواع تفرق ها و میزان اثرگذاری آنها بر تحقق مدیریت یکپارچه حریم پایتخت. مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 13(43), صص. 283-303.
صمدی‌پور، شهلا؛ قلی زاده، علی اکبر و سپهردوست، حمید (1402). بررسی اثر مؤلفه‌های رفتاری بر قیمت مسکن در ایران. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 12 (46)، صص. 241-274.
صادقلو، طاهره و بازرگان، مهدی (1396). سنجش تاثیرگذاری مؤلفه‌های کیفیت طراحی شهری بر قیمت مسکن (مطالعه موردی: مناطق سیزده گانه شهر مشهد). پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، 4 (4)، صص. 717-742.
طالبلو، رضا؛ محمدی، تیمور و پیردایه، هادی (1396). تحلیل انتشار فضایی تغییرات قیمت مسکن در استان‌های ایران؛ رهیافت اقتصاد سنجی فضایی. پژوهشنامه اقتصادی، 17 (66)، صص. 55-95.
عابدینی، اصغر و کریمی، رضا (1394). بررسی و رتبه‌بندی مناطق چهار گانه شهر ارومیه براساس شاخص‌های کمی و کیفی مسکن. فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 6 (24)، 49-64.
علی مرادی افشار، پروین و غلامی حیدریانی، لیلا (1401). بررسی هم‌گرایی قیمت مسکن در شهرهای ایران (رویکرد پانل پویای فضایی). مسکن و محیط روستا، ۴۱ (۱۸۰)، صص. 43-56.
عسگری، حشمت‌اله، و الماسی، اسحاق (1390). بررسی عوامل موثر بر قیمت مسکن در مناطق شهری کشور به روش داده‌های تابلویی (طی سال‌های 1370 تا 1385). پژوهشنامه‌ اقتصادی، 2، صص. 201-224.
فرهمند، شکوفه و فروغی، فردوس (1390). تحلیل فضایی عوامل موثر برقیمت مسکن در ایران رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیا، سومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد.https://civilica.com/doc/125037
فنی، زهزه؛ کوزه گر، لطفعلی و سامانی مجد، علی (1399). تحلیل تطبیقی شاخص‌های مسکن پایدار در بافت قدیمی و نوساز شهری (مورد مطالعه: بافت محله های اتابک و پونک تهران). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 11، (42)، صص. 137-152.
قادری، جعفر و ایزدی، بهنام (1396). بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر قیمت مسکن در ایران (1391-1350). اقتصاد شهری، 1 (1)، صص. 55-75.
قلی‌زاده، علی‌اکبر؛ منوچهری، صلاح‌الدین و جعفری سرشت، داود (1401). اثرات متغیر با زمان عوامل موثر بر سفته‌بازی در بازار مسکن ایران: مدل‌های فضا ـ حالت. مدلسازی اقتصادسنجی، 7 (4)، صص. 119-142.
قلی‌زاده، علی اکبر و بختیاری پور، سمیرا (1391). اثر اعتبارات بر قیمت مسکن در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 1 (3)، صص. 161-181.
گودرزی سپیده، حسن و آرمان مهر، محمدرضا (1398). تحلیل بازار مسکن و پیش بینی قیمت آن تا سال 1405 (مطالعه موردی: شهر تهران). بررسی مسائل اقتصاد ایران، 5 (2)، صص. 79-103.
موسوی، میرحسین و درودیان، حسین (1394). تحلیل عوامل مؤثر بر قیمت مسکن در شهر تهران. مدلسازی اقتصادی، 9 (31)، صص. 103-127.
محمدزاده، پرویز؛ پناهی، حسین و آل عمران، سیدعلی (1395). بررسی ارتباط بین قیمت زمین و قیمت مسکن در ایران. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 3 (1)، صص. 89-114.
مرکز آمار ایران (1395). سایت مرکز آمار ایران:  https://www.amar.org.ir.
مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵). نتایج تفصیلی سرشماری نقاط شهری، آذربایجان غربی، شهرستان ارومیه.
مشکینی، ابوالفضل و خلیجی، محمدعلی (1395) ارزیابی وضعیت مسکن در محله‌های شهر بناب با استفاده از تحلیل خوشه‌ای. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 48 (4)، صص. 617-629.
موسوی، میرحسین؛ خضری، اوین؛ راغفر، حسین و سنگری مهذب، کبری (1402). شبیه سازی قیمت مسکن شهر تهران با رویکرد مبتنی بر عامل فضایی. تحقیقات اقتصادی، 58 (1)، صص. 151-183.
مهرگان، نادر، و تارتار، محسن (1393). اثرات کوتاه‌‌مدت و بلندمدت هزینه‌‌ها بر قیمت مسکن شهر تهران. اقتصاد مسکن، 50 (1)، صص. 45-68.
Abildgren, K., Hansen, N. L., and Kuchler, A. (2018). Overoptimism and house price bubbles. Journal of Macroeconomics, 56, pp. 1-14.
Altuzarra, A., Esteban, M. (2011). Land prices and housing prices: the case of Spain. Journal of Housing and the Built Environment, 26(4), 397.
Baldauf, M., Garlappi, L., and Yannelis, C. (2020). Does climate change affect real estate prices? Only if you believe in it. The Review of Financial Studies, 33(3), pp. 1256-1295.
Bangura, M., Lee, C. L. (2023). Spatial connectivity and house price diffusion: The case of Greater Sydney and the regional cities and centres of new south wales (NSW) in Australia. Habitat International, 132, 102740.
Bogin, A., Doerner, W., and Larson, W. (2019). Local house price dynamics: New indices and stylized facts. Real Estate Economics, 47(2), pp. 365-398.
Bowen, W. M., Mikelbank, B. A., and Prestegaard, D. M. (2001). Theoretical and empirical considerations regarding space in hedonic housing price model applications. Growth and change, 32(4), pp. 466-490.
Caballero, R. J., Simsek, A. (2020). A risk-centric model of demand recessions and speculation. The Quarterly Journal of Economics, 135(3), pp. 1493-1566.
Capozza, D. R., Hendershott, P. H., Mack, C., and Mayer, C. J. (2002). Determinants of real house price dynamics. In: National Bureau of Economic Research Cambridge, Mass., USA.
Chen, Q., Feng, L., Li, Z., and Lin, C. Y. (2020). Housing prices and trade surpluses in China: An inter-temporal approach. Journal of International Money and Finance, 110, 102284.
Girouard, N., Blöndal, S. (2001). House prices and economic activity.
Girouard, N., Kennedy, M., Van Den Noord, P., and André, C. (2006). Recent house price developments: the role of fundamentals. OECD Economic Outlook.
Glaeser, E. L., Nathanson, C. G. (2017). An extrapolative model of house price dynamics. Journal of Financial Economics, 126(1), pp. 147-170.
Heffernan, E., De Wilde, P. (2020). Group self-build housing: A bottom-up approach to environmentally and socially sustainable housing. Journal of cleaner production, 243, 118657.
Hjalmarsson, E., Österholm, P. (2020). Heterogeneity in households’ expectations of housing prices–evidence from micro data. Journal of Housing Economics, 50, 101731.
Hoesli, M., Malle, R. (2022). Commercial real estate prices and COVID-19. Journal of European Real Estate Research, 15(2), pp. 295-306.
Knoll, K., Schularick, M., and Steger, T. (2017). No price like home: Global house prices, 1870–2012. American Economic Review, 107(2), pp. 331-353.
Li, H., Wei, Y. D., Wu, Y., and Tian, G. (2019). Analyzing housing prices in Shanghai with open data: Amenity, accessibility and urban structure. Cities, 91, pp. 165-179.
Leung, C. K. Y., Tang, E. C. H. (2023). The dynamics of the house price‐to‐income ratio: Theory and evidence. Contemporary Economic Policy, 41(1), pp. 61-78.
Oikarinen, E. (2014). Studies on housing price dynamics.
Park, B., Bae, J. K. (2015). Using machine learning algorithms for housing price prediction: The case of Fairfax County, Virginia housing data. Expert systems with applications, 42(6), pp. 2928-2934.
Skulmoski, G. J., Hartman, F. T., and Krahn, J. (2007). The Delphi method for graduate research. Journal of Information Technology Education: Research, 6(1), pp. 1-21.
Stroebel, J., Vavra, J. (2019). House prices, local demand, and retail prices. Journal of Political Economy, 127(3), pp. 1391-1436.
Tsatsaronis, K., Zhu, H. (2004). What drives housing price dynamics: cross-country evidence? BIS Quarterly Review, March.
Wang, Z., Zhang, F., and Zhao, Y. (2023). Exploring the Spatial Discrete Heterogeneity of Housing Prices in Beijing, China, based on Regionally Geographically Weighted Regression Affected by Education. Land, 12(1), 167.
Xu, X., Zhang, Y. (2022). Network analysis of housing price comovements of a hundred Chinese cities. National Institute Economic Review, pp. 1-19.
Xu, X., Zhang, Y. (2022). Second-hand house price index forecasting with neural networks. Journal of Property Research, 39(3), pp. 215-236.
Yang, L., Khaskheli, A., Raza, S. A., and Shah, N. (2023). Panel smooth transition regression approach to analyzing tourism development–housing price nexus in G7 countries. International Journal of Housing Markets and Analysis, 16(1), pp. 218-231.
Yang, Z., Pan, Y. (2020). Human capital, housing prices, and regional economic development: Will “vying for talent” through policy succeed? Cities, 98, 102577.