در بررسیهای جغرافیایی ایران تاکنون به صورت محدودی به طور تخصصی به بسترها توجه شده و بیشتر سعی شده است، تا موضوعات کلان بدون توجه به مقیاس مورد مطالعه قرار گیرند، حال آنکه، هریک از این بسترها، از توانهای زیادی در عرصه پژوهش برخوردارند و می توانند با دیدی تخصصی تر مورد توجه قرار گیرند. یکی از عرصه هایی که تاکنون در جغرافیای ایران، چندان مورد توجه ویژه قرار نگرفته است، مطالعات تخصصی موضوعات جغرافیایی در نواحی ساحلی کشور است. فصلنامه "مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی" دانشگاه گیلان به عنوان یکی از دانشگاههای بزرگ واقع در ناحیه ساحلی شمال کشور، قصد دارد تا با همراهی سایر دانشگاههای معتبر واقع در نواحی ساحلی کشور، برای نخستین بار، با بهره بردن از صاحبنظران علوم جغرافیایی کشور، مسیر مطالعات جغرافیایی را در نواحی ساحلی بگشاید.
مهمترین ویژگیهای ایران از نظر سواحل به شرح زیر می باشد:
1- ایران دارای نواحی ساحلی گسترده ای در شمال و جنوب کشور با طول تقریبی 5800 کیلومتر می باشد که در این گستره جغرافیایی تنوع بسیار زیادی از نظر اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی وجود دارد.
2- هفت استان با اهمیت کشور شامل استانهای گیلان،مازندران، گلستان، خوزستان، هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان در نواحی ساحلی قرار دارند.
3- در استانهای نواحی ساحلی شمالی، شهرها و سکونتگاه روستایی فراونی وجود دارد که در زمینه مطالعات مربوط به جغرافیای شهری و روستایی قابل ملاحظه است.
4- بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در نواحی ساحلی شمالی و جنوبی کشور، جمعیتی بیش از 10 میلیون نفر در شهرها و حدود 7 میلیون نفر در روستاها زندگی می کنند.
5- هریک از استانهای فوق دارای ویژگیهای شاخصی هستند که در عرصه جغرافیا و رشته های مرتبط، عرصه مطالعاتی گسترده ای را در ابعاد مختلف انسانی و طبیعی ایجاد می کند.
6- قطب کشاورزی مبتنی بر کشت برنج و محصولات باغی در نواحی ساحلی شمالی قرار دارد.
7- قطب کشاورزی مبتنی بر محصولات زراعی و باغی در نواحی جنوب کشور قرار دارد(نظیر میناب).
8- جنگلهای وسیع با ابعاد مطالعاتی متنوع در نواحی شمالی کشور قرار دارد.
9- اقتصاد مبتنی بر محصولات دریایی در نواحی ساحلی شمال و جنوب کشور وجود دارد که محصولات مهمی نظیر خاویار در شمال و میگو در جنوب در این زمینه قابل ذکرند.
10- وجود معادن عظیم نفت و گاز در نواحی ساحلی کشور به ویژه در استان خوزستان(استقرار شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب) و استان بوشهر(پایتخت انرژی ایران یعنی عسلویه) از جمله مهمترین ویژگیهای این نواحی است که تاثیر بسزایی در زندگی اجتماعی – اقتصادی مردم این نواحی داشته و در بعد محیطی نیز اثرات غیرقابل انکاری دارد.
11- رودخانه های بزرگ و با اهمیتی نظیر سپید رود، کارون، کرخه و دز در نواحی شمالی و جنوبی وجود دارد.
12- جاذبه های فراوان توریستی در نواحی ساحلی شمالی و جنوبی وجود دارد که نیاز به معرفی و مطالعات گسترده ای دارد.
13- رشته کوههای البرز و زاگرس در کنار نواحی شمالی و جنوبی کشور اهمیت بسیار زیادی در زمینه مطالعه جغرافیای انسانی ایران دارد.
14- در مناطق شمالی و جنوبی، برخی معضلات و مشکلات زیست محیطی نظیر آلودگی آب دریاها و رودخانه ها، وجود ریزگردها، مرگ و میر آبزیان، استفاده از کودهای شیمیایی و ... وجود دارد که نیازمند مطالعات دقیق و هدفمند است.
15- مناطق آزاد تجاری و اقتصادی در نواحی ساحلی شمال و جنوب کشور نظیر بندرانزلی، قشم، کیش و چابهار وجود دارد.
16- صاحبنظران و دانشمندان فراوانی از این نواحی در دانشگاههای معتبر داخلی در رشته جغرافیا وجود دارند که می توان از تجارب ارزشمند آنان سود جست.
17- دانشگاههای معتبر و بزرگ در نواحی شمالی و جنوبی به ویژه دانشگاههای گیلان، مازندران، گلستان، هرمزگان، شهید چمران اهواز، خلیج فارس(بوشهر) و سیستان و بلوچستان(به ویژه چابهار) وجود دارد که درهمه این دانشگاهها، رشته جغرافیا و رشته های مرتبط با آن در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می شود.