تحلیلی بر اثرات اقتصاد مقاومتی در توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی :روستاهای دهستان خاومیرآباد شهرستان مریوان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهر ری

2 هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه پیام نور

چکیده

اقتصاد مقاومتی که اولین بار در سال 1389 توسط مقام معظم رهبری مطرح شد نوعی از اقتصاد بومی و درون زا بوده که با تاکید بر ظرفیت ها و توان های بالقوه و بالفعل مناطق مختلف کشور زمینه ساز پیشرفت و ارتقا و تعالی کشور در ابعاد مختلف خواهد شد و بستری مناسب برای خوداتکایی و خودکفایی مناطق روستایی فراهم نماید. دراین راستا پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثرات اقتصاد مقاومتی در توسعه روستاهای دهستان خاومیرآباد شهرستان مریوان انجام گرفت. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش، توصیفی_تحلیلی و از لحاظ گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. 13 روستا مورد مطالعه، طبق فرمول کوکران 352 خانوار به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک پرسشنامه ها تکمیل شد. روایی گویه های پرسشنامه با نظر تعدادی از محققان تایید و پایایی آن نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به میزان 0/82درصد محاسبه شد. نتایج به دست آمده از آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که همه شاخص های اقتصادی در وضعیت مطلوبی قرار دارند، آزمون برای بعد اجتماعی_فرهنگی نشان داد که شاخص‌ کاهش مهاجرت و افزایش امید به زندگی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. نتایج این آزمون برای شاخص های بعد کالبدی نشان داد شاخص های افزایش امکانات، بهبود زیر ساخت ها در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همچنین نتایج این آزمون برای شاخص بعد زیست محیطی، به ترتیب افزایش چشم انداز بصری، افزایش سطح زمین های زیر کشت، پاکیزگی محیط و افزایش سطح باغات در وضعیت مطلوبی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


آزاد، خانی و پاکزاد، شجاعی (1393). نقش توسعه گردشگری در توسعه اقتصادی و محرومیت‏زدایی استان ایلام، همایش بین‏المللی راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش‏ها و چشم‏اندازها، مشهد مقدس: ص 3.
احمدیان، محمدعلی، علیزاده، کتایون، بوکانی، رشید (1395).‎ نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان مریوان، فصلنامه علمی و پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران، سال چهاردهم، شماره51: ص 348-326.
افتخاری، پوته، سلیمی‌فر (1393). بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری استان کرمان و مقایسه آن با کل کشور، فصل‌نامه پژوهشنامه اقتصادی، سال چهاردهم، پاییز، شماره 54: ص 6.
ازکیا، مصطفی؛ ایمانی، علی (1387). توسعه پایدار روستایی، چاپ اول، تهران: انتشارات اطلاعات.
پاپلی یزدی، محمد حسین و محمدامیر ابراهیمی (1381). نظریه‌های توسعه روستایی، تهران: انتشارات سمت.
جهانیان، منوچهر (1395). نقش دولت در توسعه اقتصاد گردشگری ایران با محوریت اقتصاد مقاومتی، فصلنامه علمی- پژوهشی گردشگری و توسعه، سال 5، شماره9: ص177-156.
جمعه‌پور، محمود و احمدی، ش (1390). تاثیر گردشگری بر معیشت پایداری روستایی، مطالعه موردی، روستایی برغان سلاوجبلاع، پژوهش‌های روستایی، (2)،(1): ص 66-33.
رضوانی، محمدرضا (1390). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران، چاپ چهارم، تهران: انتشارات قومس.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و قادری اسماعیل (1381). نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی (نقد و تحلیل چهارچوب‌های نظریه‌ای)، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه‌ریزی و آمایش فضا، شماره 2، تابستان:  ص 41-23.
زهابی (1394). تحلیل پایداری بخش خارجی اقتصاد ایران در چارچوب اقتصاد مقاومتی، فصلنامه روند، سال 22، شماره71: ص 144-107.
سعیدی، عباس (1386). مبانی جغرافیای روستایی، تهران: انتشارات سمت.
سیفلو، سجاد (1395). طراحی الگو بانکداری مقاومتی مطالعه موردی: بانک نیازهای اساسی، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال شانزدهم، تابستان، شماره 64: ص 84-55.
شکوری, علی و بهرامی، شقایق (1393). مطالعه تأثیر گردشگری روستایی بر کاهش فقر از منظر معیشت پایدار: مورد روستاهای قلعه نو و کلین شهرستان ری، توسعه محلی (روستائی-شهری)،  6(1): ص 24-1.
شیرودی، عبدالحسین، خداپرست، ناصر (1398). اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار در اسناد بین‌المللی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 49، شماره 1: ص 270-249.
عینالی، جمشید، الهی چورن، محمدعلی (2019). تبیین عوامل موثر بر رضایت مندی گردشگران از فضای گردشگری روستایی (مطالعه موردی: روستای ونوش استان مازندران)، فصلنامه فضای گردشگری، دوره 8 شماره 3: ص 64-47.
محمدی، سعدی و رستمی، خدیجه (1398). تدوین راهبردهای متنوعسازی اقتصاد روستاها مورد: بخش خاوو میرآباد در شهرستان مریوان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال هشتم، شماره دوم (پیاپی28): ص 222-201.
مطیعی لنگرودی، سید حسین و ماهره نصرتی (1390). امکان‌سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی اردیدگاه گردشگران.
میر معزی، سید حسین (1392). اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن، فصلنامه علمی و پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال دوازدهم، شماره 47، پاییز 1391: ص 76-50.
میمند، خالقیان، برزانی، محمد، حیدری، محمدرضا (1395). سیاست‌های مالی تحت راهبر اقتصاد  مقاومتی، فصلنامه علمی و پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال هفدهم، شماره 66، تابستان 1396.
نازکتبار، حسین، اسدا... دیوسالار و رضا ویسی (1386). آمایش سرزمین و توسعه پایدار روستایی، مجموعه مقالات اولین همایش علمی- تخصصی جغرافیا، جلد اول، انتشارات دانشگاه پیام نور، ص 9-1.
Byrd, E., Bosley, H. and Dronberger, M. (2009). Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina, Tourism Management, Vol. 30, No. 1, pp. 693–703.