موانع توسعه‌ی کسب و کارهای خانگی زنان در مناطق روستایی (مورد واکاوی؛ شهرستان رضوانشهر استان گیلان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

مشاغل خانگی به عنوان یک تلاش اشتغال‌زا، به دنبال توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی زنان روستایی و توسعه‌ی پایدار روستایی است. اما در عمل ایجاد و گسترش مشاغل خانگی با مشکلات گوناگونی رو به‌رو هستند. بنابراین تحقیق حاضر با هدف شناسایی موانع توسعه‌ی کسب و کارهای خانگی زنان در مناطق روستایی شهرستان رضوانشهر به انجام رسید. تحقیق حاضر از نظر رویکرد کلی، کیفی و از نظر هدف، کاربردی است. گروهی متشکل از 30 زن روستایی و 10 نفر از کارشناسان، محققان و کارآفرینان روستایی به صورت هدفمند با روش گلوله برفی به عنوان نمونه‌ی مورد بررسی انتخاب شدند. به منظور جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند بهره گرفته شد. اعتبارسنجی یافته‌ها از طریق بازبینی یافته‌ها توسط مشارکت‌کنندگان و تکنیک مثلث‌سازی به انجام رسید. نتایج نشان داد که موانع فردی- شخصیتی، موانع اقتصادی- مالی، موانع فرهنگی- اجتماعی، خانوادگی و موانع نهادی- قانونی، موانع توسعه‌ی کسب و کارهای خانگی زنان در مناطق روستایی شهرستان رضوانشهر هستند. برگزاری دوره‌های آموزشی، بازدیدهای میدانی از زنان روستایی موفق، برپایی نمایشگاه‌های ملی و منطقه‌ای، ارائه‌ی خدمات آموزشی و مشاوره‌ای، تأمین نیازهای مالی و تشکیل تعاونی‌ و انجمن زنان روستایی دارای کسب و کار خانگی جهت ساماندهی مشاغل خانگی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


احمدی، علی، روشن قیاس، کلثوم، رشوند، ضیاء و اکبری، مصطفی (1393). شناسایی موانع گسترش مشاغل خانگی درسطح شهر قزوین (مطالعه موردی 150 مشاغل خانگی). اولین کنفرانس بین المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری و علوم اجتماعی، رشت، موجود در سایت: .https://civilica.com/doc/301742
اعزازی، شهلا (1382). جامعه­شناسی خانواده. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
ایزدی، بنت الهدی، رضائی مقدم، کوروش و اسداله­پور، علی (1395). سازه­های مؤثر و موانع تحقق توسعه­ی کارآفرینی در مشاغل خانگی بخش کشاورزی در مناطق روستایی شیراز. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 12 (1): 51-39.
پیشگاهی­فرد، زهرا و ام­البنی، پولاب (1389). آینده پژوهی وضعیت اشتغال زنان در منطقه­ی خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران. پژوهش زنان، 7 (3): 106-89.
تقی بیگی، معصومه.، آگهی، حسین و میرک­زاده، علی اصغر (1393). بررسی موانع و راهکارهای مناسب توسعه­ی مشاغل خانگی روستایی شهرستان اسلام آباد غرب. پژوهش­های روستایی، 5 (2):310-283.
حسینی، نبی الله (1386). کسب و کارهای خانگی عامل پویایی نظام اشتغال کشور، نظام جامع اطلاع­رسانی اشتغال.
حیدری ساربان، وکیل (1391). اولویت­بندی موانع مؤثر بر کارآفرینی زنان روستایی با روش AHP. مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، 10 (2): 177-159.
جواهری، فاطمه و قضاوتی، سحر (1384). موانع کارآفرینی زنان: بررسی تأثیر نابرابری جنسی بر کارآفرینی زنان در ایران. مجله جامعه­شناسی ایران، 5 (2): 178-161.
رفعت­جاه، مریم و خیرخواه، فاطمه (1392). مسائل و چالش­های زنان در ایران از دیدگاه شاغلان پست­های مدیریتی. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، 1 (2): 156-130.
 زرنگار، حمیدرضا (1381). کارآفرینی به منزله­ی نیروی اقتصادی در توسعه­ی روستایی. نشریه­ی جهاد، 22 (253).
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان (1395). آمار و اطلاعات جمعیت و نسبت جنسی استان گیلان به تفکیک شهرستان­ها، موجود در سایت: https://sdi.mpogl.ir/.
سواری، مسلم.، شعبانعلی فمی، حسین و شریف­زاده، محمد شریف (1396). موانع توسعه اشتغال زنان روستایی در صنایع دستی شهرستان دیواندره. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه­ی روستایی، 6 (3): 36-17.
طاعتی، آرام (1378). بررسی راهکارهای مشارکت مؤثر زنان در سطوح مدیریت، برنامه پنج ساله­ی دوم کشور، مجموعه مقالات همایش نظام اداری و توسعه، تهران.  
علی­­دوست، سمیه.، لشگرآرا، فرهاد و فرج الله حسینی، سید جمال (1391). اولویت­بندی موانع توسعه­ی کارآفرینی زنان روستایی شهرستان گرمسار. کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش بنیان، مازندران.
غلامی، نادر (1391). بررسی عوامل مؤثر بر راه­اندازی کسب و کار خانگی و ارائه­ی الگوی آن در شهر تهران. ماهنامه کار و جامعه، شماره 143: 18-4.
فرمانداری شهرستان رضوانشهر (1396). درباره­ی شهرستان رضوانشهر، موجود در سایت rezvanshahr.gilan.ir.
قربانی پیرعلیدهی، فاطمه و صی­محمدی، سمیره (1395). بازگشت به عصر کسب­و کارهای خانگی، تلاشی در راستای کارآفرینی و خوداشتغالی. رشت: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
محمودیان، حسین (1382). بررسی مشارکت زنان در نیروی کار در استان­ها در سال­های 55، 65، 75. نامه‌ی علوم اجتماعی، شماره 211: 218-189.
موالی­زاده، محمدرضا (1389). طرح ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی بستر توسعه­ی اشتغال.  اولین همایش ملی توسعه­ی مشاغل خانگی، چالش­ها و راهکارها، تهران. 
میرک­زاده، علی اصغر.، خالدی، فخرالدین.، شه کرمی ریگی، ضیاء و ادریس اله ویسی، محمد (1396). تحلیل عوامل مؤثر و موانع توسعه­ی فعالیت­های غیرکشاورزی با تأکید بر مشاغل خانگی (مورد مطالعه دهستان قوی قلعه). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه­ی کشاورزی ایران، 2-48 (3): 545-533.  
ناهید، مجتبی و قنبری، محمد امین (1389). بررسی نقش کسب و کارهای خانگی در اشتغال­زایی و کارآفرینی جوانان. همایش توسعه­ی مشاغل خانگی (چالش­ها و راهکاها)، تهران.
نجاهی، اکبر و قاسم­پور، ابوالحسن (1389). مروری بر مدل­های رایج کسب و کارهای خانگی و ارائه­ی مدل مناسب برای ایران، اولین همایش ملی توسعه­ی مشاغل خانگی، چالش­ها و راهکارها، تهران.
نجفی، بهمن و صفا، لیلا (1393). بررسی کسب و کارهای خانگی کارآفرینانه و موانع و چالش­های توسعه­ی آن­ها در مناطق روستایی. نشریه کارآفرینی در کشاورزی، 1 (2): 73-61.
نوروزی، لادن (1383). تأثیر تحصیلات عالی بر نرخ مشارکت و عرضه­ی نیروی کار زنان. تهران: مؤسسه­ی پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی.
نوری، جعفر (1381). مقایسه­ی وضعیت سلامت عمومی مادران شاغل و خانه­دار شهر تهران و رابطه­ی آن با کارکرد خانواده. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده­ی روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشکده علامه­ی طباطبایی.
Al- Ghamri, N. (2016). Challenges facing businesswomaen and their negative impact on the performance of small businesses in the province of Jaddah in Saudi Arabia. International Journal of Business and Management, 11 (9): 96-116.
Ashraf, N., Kalan, D and Yin, W. (2006). Female empowerment impact of commitment saving product. In Philippines Center Discussions Paper no. 949, Economic Growth Center Yale University New, Human, 29.
Gibosen, J and Olivia, S. (2006). The effect of infrastructure access and quality on non-farm enterprises in rural Indonesia. Journal of World Development, 12: 28-36.
Horgan, M. (2001 a). Policy, regulations and approaches to home based. The Review of Economics and Statistics, 162 (46): 117-120.
Horgan, M. (2001b). Policy, regulations and approaches to home based business in the Eastern Metropolitan region. Research Report, Eastern Metropolitan Regional Council.
Kaur, A., Sherbinin, A., Toure, A and Jensen, L. (2005). Economic empowerment of women. United Nations Population Fund (UNPF).
Kent, T and Kjeldsev, J. (2000). Women entrepreneurs now and in the future. Damish Agency for Trade andd Industry, First edition, Denmark.   
Kuratko, D. F and Hadgetts, R. M. (2004). Entrepreneurship theory, process and practice. U. S. A: South- Western.
Mandipaka, F. (2014). An investigation of the challenges faced by wo en entrepreneurs in developing countries: a case of King Williams, town, South Africa. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5 (27): 1187-1193. 
Niethammer, N. (2013). Women, entrepreneurship and the opportunity to promote development and business Carmen, the 2013 Brooking Blum Roundtable Policy Briefs Enterprising Solutions: the Role of the Private Sector in Eradicating Global Poverty. At: https:"www.brookings.edu/wp_content/uploads_BBR_Women_ entreprenuership.pdf/.
Pratt, J. H. (2000). Home based business: the hidden economy, report for the United States small business administration, Dallas, TX.
Sobel, R. S and King, K. A. (2008). Does school choice increase the rate of youth entrepreneurship?, Economics of Education Review, 27 (4): 429-438.
Tipple, G. (2006). Employment and work conditions in home based enterprises in four  development countries, Work. Employment and Society, 20 (1): 165-185.