ارتباط عوامل توسعه چشم انداز مستقل روستایی و مزایای توسعه گردشگری ساحلی شهرستان چابهار با استفاده از مدل گسترش عملکرد کیفیت (QFD)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت. ایران

2 دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

توجه به شاخص‌ها و عوامل توسعه چشم‌انداز مستقل از رهیافت‌های نوین توسعه گردشگری روستایی است. توسعه چشم‌انداز مستقل روستایی گونه‌ای از توسعه آینده‌نگر روستایی است که در آن ساکنان محلی در فرایند توسعه نقش اساسی و فعال ایفا می‌کنند. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی ارتباط عوامل توسعه چشم‌انداز مستقل روستایی و مزایای توسعه گردشگری ساحلی انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن ترکیبی (کیفی و کمی) است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه، مصاحبه و مشاهده می‌باشد. جامعه آماری خانوارهای روستاهای ساحلی شهرستان(3720 خانوار) چابهار می‌باشد. با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای، 280 خانوار و شش روستای ساحلی به عنوان نمونه انتخاب شد.یافته هانشان داد که از میان عوامل هشتگانه فرهنگ و هنر محلی، توسعه خلاق، منابع محلی و عملکرد، عامل جغرافیایی، نیروی انسانی، تخصص و دانش، ویژگی یکپارچگی و مدیریت و نگهداری، چهارعامل: منابع محلی و عملکرد اقتصادی، فرهنگ و هنر، جغرافیایی و نیروی انسانی، مهم-ترین عوامل توسعه چشم‌اندار مستقل روستایی می‌باشند. نتایج مدل QFD و ماتریس ارتباط نشان داد که عوامل فوق بیشترین ارتباط را با حفظ کیفیت محیط، کاهش آسیب‌پذیری محیط، تحرک اقتصاد محلی و ایجاد اشتغال داشته‌اند. همچنین پنج استراتژی برای توسعه چشم‌انداز مستقل وگردشگری روستایی، با توجه به الزامات و شاخصهای مورد استفاده تدوین شدکه به ترتیب عبارت از: آموزش نیروی انسانی متخصص، تقویت مشارکت روستاییان در فعالیت-های گردشگری، ترویج بازاریابی و تولید محصولات گردشگری خلاق روستایی، استفاده بهینه از منابع محلی و استفاده از ظرفیت مدیریت و رهبری محلی می باشند.

کلیدواژه‌ها


احمدی میرقائد، فضل­الله، محمدزاده، مرجان (1396). بررسی و شناسایی عناصر مهم و مؤثر در ارزیابی کیفیت زیبایی­شناختی انواع سیمای سرزمین، فصلنامه انسان و محیط زیست، 15(3): 72-59.
بامری، زبیده، پایدار، ابوذر، طولابی­نژاد، مهرشاد (1398). احیای معیشت پایدار روستاهای سنتی از طریق  توسعة گردشگری (مورد شناسی: دهستان ناهوک، شهرستان سراوان)، جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، 9(32):  77-59.
بیگدلو، رضا، طولابی­نژاد، مهرشاد، پایدار، ابوذر (1396). بررسی تاثیر عملکرد نیروی انتظامی در برقراری امنیت روستاهای مناطق مرزی (مورد مطالعه: روستاهای حوزه استحفاظی شهرستان میرجاوه)، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 10(36): 76-49.
حاجی­نژاد، علی، آقایی، واحد، حاجی­پور، نازنین (1397). ارزیابی نقش آگاهی از جاذبه­های گردشگری در  توسعة اکوتوریسم (مطالعه موردی: آگاهی­سنجی کارشناسان و گردشگران استان اردبیل)، جغرافیا و  توسعة ناحیه­ای، 16(2):  151-125.
حاجی­نژاد، علی، مظفری، زهرا (1395). بررسی میزان اثرگذاری فعالیت­های غیرکشاورزی در توسعة ابعاد اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه­های روستایی (مطالعة موردی: معادن فیروزه خراسان رضوی)، پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 5(13): 135-123.
رازجویان، مهدی، متولی، صدرالدین، جانباز قبادی، غلامرضا (1399). ساماندهی کاربری های اراضی ساحلی به منظور  توسعة گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر سرخ رود)، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20(57): 145-125.
طولابی­نژاد، مهرشاد، پودینه، محمدرضا (1398). اثرات  توسعة اکوتوریسم بر پایداری فعالیت­ها و دارایی­های معیشتی خانوارهای روستایی (مورد مطالعه: بخش پاپی شهرستان خرم­آباد)، اندیشه جغرافیایی، 11(22): 114-93.
قدیری­معصوم، مجتبی؛ رضوانی، محمدرضا؛ پورجمعه، محمود؛ باغبانی، حمیدرضا (1394). سطح‌بندی سرمایه‌‌های معیشتی در روستاهای گردشگری کوهستانی (مورد مطالعه: دهستان بالا طالقان در شهرستان طالقان). فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، دانشگاه خوارزمی تهران، 4(2): 18-1.
مطیعی­لنگرودی، سیدحسن؛ حیدری، زهرا (1391). متنوع سازی اقتصاد روستاهای ساحلی با تاکید بر گردشگری صیادی: فصلنامه اقتصاد و فضا و  توسعة روستایی، 1(10): 36-19.
Agnoletti, M. (2014). Rural landscape, nature conservation and culture: Some notes on research trends and management approaches from a European perspective, Landscape and Urban Planning, 126: 66-73.
Anderson, N. M. Ford, R. M. and Williams, J. H. (2017). contested beliefs about land-use are associated with divergent representations of a rural landscape as place, Landscape and Urban Planning, 157: 75-89.
Ares, R. Fuentes, J. M. Gallego, E. Ayuga, F. and García, A. I. (2012). Use of the labour-intensive method in the repair of a rural road serving an indigenous community in Jocotán (Guatemala), Science and Engineering Ethics, 18: 315- 338.
Carson, D., and Jacobsen, D. (2005). Knowledge matters: Harnessing innovation for regional tourism development. In D. Carson and J. Macbeth (Eds.), Regional tourism cases: Innovation in regional tourism (pp. 19–30). Melbourne: Common Ground Publishing.
Chang, K. F. and Chou, P.C. (2011). A study on adapting the sustainable concept for the assessment system of the rural village in Pintung County, International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Informa, 12: 23- 34.
Chim-Miki, A. F. Medina-Brito, P. and Batista-Canino, R. M. (2020). Integrated Management in Tourism: The Role of Coopetition, Tourism Planning and Development, 17(2): 127-146.
Clarke, J. (2005). Effective marketing for rural tourism. In Hall, D. R. Kirkpatrick, I. Mitchell, M. (Eds) Rural Tourism and Sustainable Business. Channel View Publications, Clevedon.
De Monti, A. Ledda, A. Serra, V. Noce, M. Barra, M. De Montis, S. (2017). A method for analyzing and planning rural built-up landscapes: The case of Sardinia, Italy, Land Use Policy, 62: 113-131.
Eakin, H. (2005). "Institutional Change, Climate Risk, and Rural Vulnerability: Cases from Central Mexico", World Development, 33(11): 1923- 1938.
García, A.I.; Ayuga, F. (2007). Reuse of abandoned buildings and the rural landscape: The situation in Spain. Trans. ASABE, 50, 1383-1394.
Gautam, Y. and Andersen, P. (2016). "Rural livelihood diversification and household well-being: Insights from Humla, Nepal", Journal of Rural Studies, 44(2): 239- 249.
Gavrila-Pavena, I. (2015). Tourism opportunities for valorizing the authentic traditional rural space-study case: Ampoi and Mures Valleys micro region, Alba County, Romania, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 188(3): 276-281.
Gibson, J. J. (2015). The ecological approach to visual perception: classic edition, Classic Edition published 2015 by Psychology Press, 711 Third Avenue, New York.
Gursoy. D, Jurowski. C, and Uysal. M, (2002). Resident attitudes a structural modeling approach,  Annals of Tourism Research, 29(1): 79–105.
Guzman-Parra. V. F, Quintana-Garcia. C, Benavides-Velasco. C A, and Vila-Oblitas, J. R. (2015). "Trends and seasonal variation of tourist demand in Spain: The role of rural tourism", Tourism Management Perspectives, 16(2): 123- 128.
Harilal, V. and Tichaawa, T. M. (2018). Ecotourism and Alternative Livelihood Strategies in Cameroon’s Protected Areas, Euro Economics, 37(2): 1- 26.
Harvey, C. A. Rakotobe, Z. L. Rao, N. S., Dave, R., Razafimahatratra, H., Rabarijohn, R. H.,Rajaofara, H., MacKinnon, J. L. (2014). Extreme vulnerability of smallholder farmers to agricultural risks and climate change in Madagascar, Biological Sciences, 369(5): 1- 12.
Hernández, J.; Garcıa, L.; Ayuga, F. (2004). Integration methodologies for visual impact assessment of rural buildings by geographic information systems. Biosyst. Eng, 88, 255- 263.
Hoggart, K. and Buller, H. (2016). Rural Development: A Geographical Perspective. Routledge, New York.
Howley, P. (2011). Landscape aesthetics: Assessing the general publics' preferences towards rural landscapes, Ecological Economics, 72: 161-169.
Huang, B. W. and Yang, Y. C. (2018). Evaluation Indicators and Development Strategies of Agricultural Revitalization for Rural Rejuvenation, Journal of Reviews on Global Economics, 7: 269-279.
Jiao, X. Pouliot, M. Zena Walelign, S. (2017). "Livelihood Strategies and Dynamics in Rural Cambodia", World Development, 97(2): 266-278.
Jing ’an, Sh, (2009). Case study of mountainous landscape planning for metropolitan outskirts, Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering, 25(2): 228-234.
Jing, G, and Wu, B. (2017). Revitalizing traditional villages through rural tourism: A case study of Yuanjia Village, Shaanxi Province, China, Tourism Management, 63(2): 223-233.
Lee. T. H, Shen. Y. L, (2013). The influence of leisure involvement and place attachment on destination loyalty: Evidence from recreationists walking their dogs in urban parks, Journal of Environmental Psychology, 33: 76- 85.
Liang, T. C., Peng, S. H., (2017). Using Analytic Hierarchy Process to Examine the Success Factors of Autonomous Landscape Development in Rural Communities, Sustainability, 9 (5): 1- 17.
Nair. V, Whitelaw. A. P, (2015). Redefining Rural Tourism in Malaysia: A Conceptual Perspective, Journal Asia Pacific Journal of Tourism Research, 20(3): 314- 337.
Ndubisi, F., (2002). Ecological Planning: A Historical and Comparative Synthesis Center Books on Contemporary Landscape Design, Johns Hopkins University Press, pp. 288.
Nekhay, O.; Arriaza, M. (2016). How attractive is upland Olive Groves landscape? Application of the analytic hierarchy process and GIs in southern Spain. Sustainability, 8, 1160.
Nunkoo. R, and Ramkissoon. H., (2011). developing a community support model for tourism, Annals of Tourism Research, 38(3): 964- 988.
Oriade, A. and Robinson, P. (2017). Rural Tourism and Enterprise: Management, Marketing and Sustainability, London, UK. Printed and bound in the UK by CPI Group (UK) Ltd.
Qi, K. Fan, Z, Ng, C. N. Wang, X. Xie, Y. (2017). Functional analysis of landscape connectivity at the landscape, component, and patch levels: A case study of Minqing County, Fuzhou City, China, Applied Geography, 80: 64- 77.
Rasoolimanesh. S. M, Ringle. Ch. M,  Jaafar. M, and Ramayah. T, (2017). Urban vs. rural destinations: Residents’perceptions, community participation and support for tourism development, Tourism Management, 60: 147- 158.
Raymond, C. M. Bieling, C. Fagerholm, N. Martin-Lopez, B. and Plieninger, T. (2016). the farmer as a landscape steward: Comparing local understandings of landscape stewardship, landscape values, and land management actions, Ambio, 45(2): 173- 184.
Schillo, R. S., Isabelle, D. A., and Shakiba, A. (2017). Linking advanced biofuels policies with stakeholder interests: A method building on Quality Function Deployment. Energy Policy, 100, 126-137.
Su. I, Huang. S and Huang. J, (2016). Effects of Destination Social Responsibility and Tourism Impacts on Residents’ Support for Tourism and Perceived Quality of Life, Journal of Hospitality and Tourism Research, 2(1): 1 –19.
Tassinari, P. Torreggiani, D. Benni, S. Dall’Ara, E. and Pollicino, G. (2011). The Farm Build model (farm building landscape design): First definition of parametric tools, Cultural Heritage, 12(4): 485-493.
Von Haaren, C. Warren-Kretzschmar, B. Milos, C. Werthmann, C. (2014). Opportunities for design approaches in landscape planning, Landscape and Urban Planning, 130: 159- 170.
Wang, S. J. and Zhai, T. J. (2013). An action research on community participation of nankan riverfront environment improvement, Journal of Diabetes Research, 6: 21- 32.
Weng, M.-C., J.-M. Hsiao, and Tsai C.S. (2009). Fuzzy analytical approach to prioritize design requirements in quality function deployment, Journal of Quality, 16: 61-71.
Zhang, J. W., Piff, P. K., Iyer, R., Koleva, S., Keltner, D.  (2014). an occasion for unselfing: Beautiful nature leads to prosociality, Journal of Environmental Psychology, 37: 61- 72.