بررسی وضعیت گردشگری روستایی با رویکرد اجتماع محور در استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری، گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان ، رشت، ایران.

2 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 استاد، گروه جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22124/gscaj.2022.20471.1095

چکیده

 هدف از پژوهش حاضر تبیین وضعیت گردشگری روستایی با رویکرد اجتماع محور در استان گیلان می­باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، ساکنان روستاهایی است که گردشگری در آنها رونق و همچنین صاحبان کسب و کار در روستاها است. جهت تعیین تعداد نمونه­ها با استفاده از جدول مورگان، 384 نفر معین شد که به منظور افزایش سطح اطمینان و کاهش خطا در داده­ها، تعداد نمونه­ها افزایش یافته است. پرسشنامه­­ها­ در دو سطح تکمیل گردید که از این میان تعداد 550 پرسشنامه را روستاییان، 220 را صاحبان کسب و کار تکمیل نمودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها نیز  با استفاده از نرم­افزار Amos نسخه 24 به بررسی سطح برازش و نیکویی شاخص­ها و سپس با استفاده از تحلیل مسیر در نرم افزار Spss نسخه 26 به تبیین وضعیت گردشگری اجتماع محور در سطح استان گیلان پرداخته شد. نتایج تحقیق بیانگر این موضوع است که که مدیریت و پایداری در کسب و کارهای گردشگری مالکیت در کسب و کار گردشگری، اشتغال جامعه محلی، مشارکت در اجرای برنامه­های گردشگری و عدالت در منافع محلی  در توسعه گردشگری اجتماع محور در سطح روستاهای استان گیلان بر تبیین گردشگری اجتماع محور موثر هستند. بنابراین با. فراهم کردن شرایط امن برای سرمایه­گذاری جامعه محلی در زمینه کسب و کار،  ارائه تسهیلات لازم برای دستیابی آسان تر جوامع محلی، جوانان به خدمات مالی حمایت قانونی از جامعه محلی و سایر موارد دیگر می­توان به گردشگری اجتماع محور در منطقه مورد مطالعه رسید.

تازه های تحقیق

- اشتغال جامعه محلی، مشارکت فعال در برنامه‌های گردشگری و عدالت در توزیع منافع، از عوامل مؤثر و تعیین‌کننده در موفقیت گردشگری روستایی اجتماع محور بوده و فراهم‌کردن شرایط امن سرمایه‌گذاری و حمایت‌های قانونی می‌تواند به توسعه پایدار این نوع گردشگری کمک شایانی نماید.

- مشارکت فعال جامعه محلی در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به عنوان شاخصی کلیدی در موفقیت گردشگری اجتماع‌محور مطرح بوده و نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در آموزش و توانمندسازی جوامع محلی، به ویژه در زمینه ارتقای عدالت جنسیتی و حمایت از زنان، بسیار مؤثر است.

کلیدواژه‌ها


بیات، سوده، خزائی­پول، مرتضی.(1395). ارزش­های ادراکی گردشگران روستای کویری مصر به عنوان گردشگری اجتماع محور.  اقتصاد  فضا و توسعه روستایی، 5(18)، صص. 81-65.
حیدری ساربان، وکیل. (1396). عوامل موثر بر توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه مردم محلی (مورد مطالعه: دهستان سردابه شهرستان اردبیل). گردشگری و توسعه، (3)6، صص.  198-177.  
سامانی قطب آبادی، سحر؛ ترابی فارسانی، ودا؛ شفیعی، زاهد؛ بذرافشان، مرتضی؛ غفاری، سید رامین .(1396). پتانسیل­های کسب و کار حاصل از گردشگری کشاورزی در شهرستان جهرم،  کارآفرینی در کشاورزی، 4(2)، صص. 42-27.
صالحی، صادق؛ حسن پور، محمود. (1391). برنامه ریزی و توسعه گردشگری: نگرشی کاربردی به برنامه ریزی و بازاریابی گردشگری. بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندارن.
صالحی­فرد، محمد. (1390). گردشگری روستایی، مبانی برنامه­ریزی و طرح­های ساختاری. چاپ اول. تهران: کتیبه.
ضیایی، محمود، امین بیدختی، علی اکبر و قربانی، فاطمه. (1393). ارزیابی ظرفیت جامعه‌ محلی برای توسعه‌ی پایدار گردشگری، مطالعات مدیریت گردشگری، 8(24)، صص.  88-59.
فاضل بخشی، فرشته. (1387). رابطه عوامل فرهنگی و نوع مشارکت انتظاری در گردشگری اجتماع محور، مطالعه موردی: روستای زاغمرز. پایان نامه مقطع مدیریت جهانگردی کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری علامه طباطبایی.
فخیم­­زاده، حمید، خطیبی، محمدرضا. (1395). اگریتوریسم، افقی نو در توسعه گردشگری و کشاورزی. تهران: انتشارات جاوید علم.
محمودی چناری، حبیب. (1398). ارائه مدلی برای گردشگری کشاورزی در توسعه روستایی(مطالعه موردی شهرستان ماسال، استان گیلان)، رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا.
یاری حصار، ارسطو،  باختر، سهیلا. (1395). ارزیابی شاخص‌های گردشگری پایدار روستایی از منظر جامعه محلی و گردشگران (مطالعه موردی: شهرستان نیر).  برنامه ریزی منطقه ای، 6(22)، صص. 121-134.
یاسوری، مجید و وطنخواه کلورزی، ژیلا. (1394). نقش گردشگری در توسعه‌‏ی کارآفرینی زنان روستایی (دهستان گوراب‌پس شهرستان فومن)،  مطالعات جغرافیایی مناطق خشک 6(20)، صص. 59-46.    
 
Aref, F., Ma’rof, R., S. Gzzill, S., & Aref,A.(2010). Assessing the Level of Community Capacity Building in Tourism Development in Local Communities. Journal of sustainable development, Vol3, No 1, pp:81-90.
Asker, S., Boronyak, L., Naomi, N., and Paddon, M. (2010). Effective Community Based Tourism: A Best Practice Manual. Last viewed on 03/05/2013, on the
WWW: http://www.isf.uts.edu.au/publications/askeretal2010effectivecbt.pdf.Also available at: http://torc.linkbc.ca/torc/downs1/APEC%20Effective%20Community%20Based%20Tourism %20WEB.pdf.
Aykac, A. (2005). Contemporary patterns of labor transformation evidence from Turkish tourism industry, Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in Sociology in the Graduate School of Binghamton University State University of New York.
Blackstock, K. (2005). A critical look at community-based tourism. Community Development Journal, 40(1), PP. 39–49.
Byrd, E. T, Bosley, H. E & Dronberger, M. G. (2009). Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina. Tourism Management, 30(5),693-703.
France, L. (1998). Local participation in tourism in the West Indian Islands. In Laws, E., Faulkner, B., and Moscardo, G. (Eds.), Embracing and managing change in tourism (pp. 223–224). London: Routledge.
Goodwin, H., & Santilli, R. (2009). Community Based Tourism: A Success? Retrieved http://www.andamandiscoveries. com/press/press-harold-goodwin.pdf.
Hiwasaki, L. (2006). Community-based tourism: A pathway to sustainability for Japan's protected areas. Society & Natural Resources, 19(8), 675e692.
Hung Lee, T & Hauh Jan, F. (2019). Can community-based tourism contribute to sustainable development? Evidence from residents’ perceptions of the sustainability, Tourism Management, Volume 70, February 2019, PP. 368-380
Jamal, T.B & Getz, D. (1995). Collaboration theory and community tourism planning, Annals of tourism research.vol.22. No.1. PP. 186-204.
Kibicho, W. (2008). Community-based tourism: A factor-cluster segmentation approach. Journal of Sustainable Tourism, 16(2), PP. 211-231.
Kiss, A. (2004). Is community-based ecotourism a good use of biodiversity conservation funds? Trends in Ecology & Evolution, 19(5), PP. 232–237.
Lea, J. (1988). Tourism development in the Third World. London: Routledge.
Mayaka, M; Croy, G & Wolframe Cox, J. (2019). A dimensional approach to community-based tourism: Recognising and differentiating form and context, Annals of Tourism Research, Volume 74, January 2019, PP. 177-190.
Moscardo, G. (2008). Building Community Capacity for Tourism Development. School of Business James cook University, Townsville Australia.
Mowforth, M., & Munt, I. (2003). Tourism and sustainability: Development and new tourism in the Third World (2nd ed.) London: Routledge.
Pinel, D.D. (2013). Create a good fit: A community-based Tourism Planning Model. Last viewed on 03/05/2013, on the WWW: http://nsgl.gso.uri.edu/washu/washuw99003/28-Pinel.pdf.
Richards, G. (2011). Tourism development trajectories: From culture to creativity? Tourism & Management Studies, 6, 9e15.
Richards, G., & Hall, D. (2000). Tourism and sustainable community development. USA: Routledge.
Roseland, M. (2005). Towards sustainable communities: Resources for citizen and their governments. Gabriola Island: New Society Publishers.
Sebele, L.S. (2010). Community-based tourism ventures, benefits and challenges: Khama rhino sanctuary trust, central district, Botswana. Tourism Management, 31(1): 136146. Doi: 10.1016/j.tourman.2009.01.005.
Simpson, M. C. (2008). Community benefit tourism initiatives: a conceptual oxymoron? Tourism Management, 29(1), PP. 1–18.
Simpson, P., & Siguaw, J. (2008). Destination word of mouth: The role of traveler type, residents, and identity salience. Journal of Travel Research, 47(2), 167–182.
SNV Stichting Nederlandse Vrijwilligers (Netherlands Development Organization) and niversity of Hawaii. (2013). A Toolkit for Monitoring and Managing CommunityBased Tourism. Last viewed on 03/05/2013, on the
Suansri, P. (2003). Community tourism hand book, REST foundation, Canada.
Tasci, A & Semrad, K & Yilmaz, S. (2013). COMMUNITY BASED TOURISM- Finding the Equilibrium in the COMCEC Context, Setting the Pathway for the Future.
Thailand Community Based Tourism Network Coordination Center. (2013). Koh Yao Noi Community. Last viewed on 03/05/2013, on the WWW: http://communitybasedtourism.wordpress.com/about-us/best-practices/koh-yao-noicommunity/.
Timothy, D. J., & Tosun, C. (2003). Arguments for community participation in the tourism development process. Journal of Tourism Studies, 14(2), 2.
Wang, Y. and Wall, G. (2005). Sharing the benefits of tourism: a case study in Hainan, China, Environments Journal, 33 (1), PP. 41-59.
World Bank. (2013). Regional study on community-based tourism in the Caucasus. Last viewed on 03/05/2013, from
WWW:http://lnweb90.worldbank.org/eca/eca.nsf/d1e666886eb626e2852567d100165168/780a475bee d61c07852568fc005df707/$FILE/Regional%20Studies%20on%20Community- Based%20Tourism%20in%20the%20Caucasus.pdf.