امکان‌سنجی تحقق چشم‌انداز توسعه گردشگری آبی در استان خوزستان (مورد مطالعه سازه‌های آبی شوشتر و گتوند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی -مطالعه موردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد سازه‌های آبی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 استادیار گروه سازه‌های آبی، دانشکده مهندسی آب و محیط‌زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

3 دانشیار گروه سازه‌های آبی، دانشکده مهندسی آب و محیط‌زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

4 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

5 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

گردشگری از دیرباز یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی و توسعه جوامع بوده است و می توان آن را ابزاری برای تحرک اقتصاد حاشیه‌ای، ترویج و توسعه از طریق ایجاد اشتغال و درآمد تعریف کرده­­اند، که در طول چند دهه گذشته به ‌شدت گسترش‌یافته است. از جذاب‌ترین شاخه‌های صنعت گردشگری که در سال­های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، می­توان به  گردشگری آبی اشاره کرد. گردشگری آبی به‌ویژه زمانی که سود فعالیت‌های دیگر بخش‌های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزینی مناسب و راهبردی برای  پایداری توسعه است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، در دسته پژوهش­های بنیادی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل (376 نفر) نفر از  گردشگران، نخبگان و شهروندان (در منطقه مورد مطالعه) است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب‌ شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه گردآوری و خروجی با استفاده از مدل آماری نرم‌افزار  Minitab و معادلات ساختاری (EQS) مدل‌سازی شدند. در نهایت راهبردهای پیشنهادی در قالب مدل استراتژیک SOAR استخراج شدند. نتایج به‌دست‌آمده از تجزیه‌وتحلیل اطلاعات نشان می­دهد که در وضع موجود بیشترین امکان تحقق‌پذیری مربوط به شاخص­های اقتصادی و مدیریتی- زیرساختی است؛ همچنین یافته‌های تحقیق بیانگر این است که میزان اثرگذاری متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته تا سطح 51 درصدی قابل پیش‌بینی می‌باشد و معنی‌داری بین متغیرهای مستقل و وابسته تا سطح 95 درصدی معناداری را نشان داده و در بین مؤلفه­های مربوط به توسعه گردشگری آبی، مؤلفه‌های اقتصادی با ضریب بتا 363 درصدی و عوامل مدیریتی - زیرساختی با ضریب بتا 206 درصدی دارای بیشترین تأثیرگذاری بر جذب گردشگر و توسعه گردشگری آبی در منطقه می‌باشد. همچنین خروجی SOAR بیانگر این است که مهم‌ترین راهبرد اجرایی از نظر ذینفعان و جامعه نخبگان به ترتیب آمادگی شهروندان جهت پذیرایی از گردشگران، وجود روحیه گردشگرپذیری، دارا بودن امکانات توریستی تاریخی فراوان، تعهد و اهمیت مدیران مربوطه جهت توسعه گردشگری منطقه می­باشند.

تازه های تحقیق

  • عوامل اقتصادی دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری بر جذب گردشگر و توسعه گردشگری آبی در منطقه می‌باشد.
  • مهم‌ترین راهبرد اجرایی از نظر ذینفعان و جامعه نخبگان، آمادگی شهروندان جهت پذیرایی از گردشگران و وجود روحیه گردشگرپذیری آنها می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ادهم ملکی، مرجان؛ غنیان، منصور و چاسبی نژاد، لینا (1393). گردشگری آب، راهبردی برای توسعه پایدار استان خوزستان. کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش­ها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری، تبریز، 17-1.
بهمنی، پریسا و نمامیان، فرشید (1399). طراحی مدل اقتصاد گردشگری شهری با رویکرد ساختاری- تفسیری. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 7 (25)، 177-157.
خاکساری، علی و دهقانی، معصومه) 1393). ظرفیت گردشگری ماجراجویانه درکویرهای ایران با استفاده از تکنیک SWOT. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، 9(27)، 22-1.
خاشعی، وحید و افراشته، امیر اصلانی (1393). کاوشی بر مدل تدوین استراتژی براساس مدل سوار. فصلنامه پژوهش­های رهبری و  مدیریت آموزشی، 2 (5)، 148-123.
زرآبادی، زهرا؛ سادات، سعیده و عبدالله، بهار (1392). ارزیابی عوامل مؤثر در توسعه صنعت گردشگری منطقه آزاد چابهار با بهره‌گیری از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP). معماری و شهرسازی ایران، 4(6)، 48-37.
سالارزهی، حبیب‌الله و میرزاده، آرمینا (1394). شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه گردشگری در منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار با رویکرد ترکیبی SWOT- AHP. پژوهش­های مدیریت عمومی، 8(30)، 144-121.
عرب، زهرا (1393). بررسی و مطالعه تأثیر هنر-  صنعت گردشگری بر رشد و توسعه اقتصادی در ایران و کشورهای OECD در سال‌های 2010 تا 2013، 3(5)، 67-59.
قربانی، طاهره، بابایی، روشنک، کیاکجوری، داود (1394). نقش ظرفیت­های اکوتوریسم آبی در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: جاذبه های آبی رامسر). اولین کنفرانس ملی جغرافیا، گردشگری و منابع طبیعی و توسعه پایدار. تهران، 1.
گودرزی، مجید؛ فیروزی، محمد علی؛ ملکی، سعید و کعب امیر، کریمه (1399). بررسی و تحلیل گردشگری آبی در استان خوزستان. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، 15(52)، 140-111.
Afrodita, B. (2015). Tourism and Local Development. Annals of the „Constantin Brâncuşi” University of Târgu Jiu, Economy Series, Issue 2/2015.
Avila-Foucat, V. S., & Rodríguez-Robayo, K. J. (2018). Determinants of livelihood diversification: The case wildlife tourism in four coastal communities in Oaxaca, Mexico. Tourism Management69, 223-231. ‏
Antara, M. (2016). Comparison of four patterns management of coastal tourism destination in Bali-Indonesia. E-Journal of Tourism Udayana University, 3(1), 1-16. ‏
Arabadzhyan, A., Figini, P., García, C., González, M. M., Lam-González, Y. E., & León, C. J. (2021). Climate change, coastal tourism, and impact chains–a literature review. Current Issues in Tourism24(16), 2233-2268. ‏
Alves, B., Ballester, R., Rigall-I-Torrent, R., Ferreira, Ó., & Benavente, J. (2017). How feasible is coastal management? A social benefit analysis of a coastal destination in SW Spain. Tourism Management60, 188-200.‏
Abili, M., & Zhao, Y. (2019). Planning and managing restrictions and barriers to tourism development between Iran and China. Int. Trans. J. Eng. Manag. Appl. Sci. Technol10, 695-707. ‏
Belgrano, A., & Villasante, S. (2021). Linking ocean's benefits to people (OBP) with integrated ecosystem assessments (IEAs). Population Ecology63(1), 102-107. ‏
Bigano, A. (2017). Climate change Impacts on Tourism in Europe and research ideas for the Russian Far East. https://kamchatkaland.com.
Folgado-Fernández, J. A., Di-Clemente, E., Hernández-Mogollón, J. M., & Campón-Cerro, A. M. (2018). Water tourism: A new strategy for the sustainable management of water-based ecosystems and landscapes in Extremadura (Spain). Land8(1), 2. ‏
Deely, J., Hynes, S., Cawley, M., & Hogan, S. (2023). Modelling domestic marine and coastal tourism demand using logit and travel cost count models. Economic Analysis and Policy77, 123-136. ‏
Fachrudin, H. T., & Lubis, M. D. (2016). Planning for riverside area as water tourism destination to improve quality of life local residents, case study: Batuan–Sikambing River, Medan, Indonesia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 234, 434-441. ‏
Hernández, M. M. G., Leon, C. J., García, C., & Lam-González, Y. E. (2023). Assessing the climate-related risk of marine biodiversity degradation for coastal and marine tourism. Ocean & Coastal Management232, 106436. ‏Leposa, N. (2020). Problematic blue growth: A thematic synthesis of social sustainability problems related to growth in the marine and coastal tourism. Sustainability Science15, 1233-1244. ‏
Pham, K., Andereck, K., & Vogt, C. (2019). Local residents’ perceptions about tourism development. ‏
Paramati, S. R., Alam, M. S., & Chen, C. F. (2017). The effects of tourism on economic growth and CO2 emissions: a comparison between developed and developing economies. Journal of Travel Research56(6), 712-724. ‏
Rogerson, C. M., & Rogerson, J. M. (2019). Emergent planning for South Africa's blue economy: Evidence from coastal and marine tourism. Urbani izziv30, 24-36. ‏
Summers, J., Cavaye, J., & Woolcock, G. (2019). Enablers and barriers of tourism as a driver of economic and social‐cultural growth in remote Queensland. Economic Papers: A journal of applied economics and policy38(2), 77-94. ‏
Scott, D., Hall, C. M., & Stefan, G. (2012). Tourism and climate change: Impacts, adaptation and mitigation. Routledge. ‏ ISBN 9780415668866 464 Pages 49 B/W Illustrations, Published May 17, 2012 by Routledge.
Szivas, E., & Riley, M. (1999). Tourism employment during economic transition. Annals of tourism research26(4), 747-771. ‏
Szivas, E., Riley, M., & Airey, D. (2003). Labor mobility into tourism: attraction and satisfaction. Annals of Tourism Research30(1), 64-76. ‏
Uribe, E. S., Luna-Acosta, A., & Etter, A. (2021). Red List of Ecosystems: Risk assessment of coral ecosystems in the Colombian Caribbean. Ocean & Coastal Management199, 105416. ‏
Winchenbach, A., Hanna, P., & Miller, G. (2022). Constructing identity in marine tourism diversification. Annals of tourism research95, 103441. ‏