بررسی و تحلیل وضعیت پایداری مسکن در شهر بندرانزلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

پایداری ساخته‌ها و فعالیت‌های انسان از جمله مواردی است که باید در راس برنامه‌های شهری مورد توجه قرار گیرد. ساخته‌ها و تحولاتی که انسان ایجاد کرده است بی‌شمارند که یکی از آنها مسکن است. با توجه به اهمیت نقش مسکن در زندگی ساکنان، دستیابی به مسکن پایدار در جهت افزایش و ارتقای کیفیت زندگی کنونی و نسل آینده امر مهمی به شمار می‌آید، چرا که امروزه با رشد روزافزون جمعیت نیاز به ساخت مسکن نیز روز به روز بیشتر می شود. از این رو برای دستیابی به توسعه پایدار شهری توجه به مسکن پایدار می‌تواند نقش سازنده‌ای داشته باشد. اما متأسفانه در کشور ما ساختمان‌ها به‌ویژه ساختمان‌های مسکونی بدون توجه به توسعه پایدار شهری ساخته می‌شوند. شهر بندر انزلی نیز از این مقوله مستثنی نیست. این امر موجب شد که در این مقاله به تحلیل و بررسی میزان پایداری واحدهای مسکونی شهر بندرانزلی با توجه به شاخص‌های مسکن پایدار پرداخته شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و بررسی های میدانی است. داده های حاصل از بررسی های میدانی و اسنادی به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بدین ترتیب میزان پایداری واحدهای مسکونی شهر بندرانزلی در ابعاد مختلف مشخص شد. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که عمده مساکن شهر بندرانزلی پایدار می باشند. اگرچه این پایداری در ابعاد پایداری مسکن ، متفاوت بوده است. به این ترتیب که در بعد اجتماعی مساکن شهر بندرانزلی پایدارتر می باشند و از نظر زیست محیطی مساکن شهر از پایداری مطلوبی برخوردار نیستند. در نهایت جهت پایداری مساکن شهر به‌ویژه در بعد زیست محیطی راهکارهایی ارائه شده است.

تازه های تحقیق

- عمده واحدهای مسکونی شهر بندرانزلی از پایداری خوبی برخوردارند.

- میزان پایداری در واحدهای مسکونی شهر بندرانزلی در ابعاد مختلف متفاوت است.

- در بعد اجتماعی بیشترین میزان پایداری و در بعد زیست محیطی کمترین میزان پایداری در شهر بندرانزلی دیده می شود.

کلیدواژه‌ها


احدنژاد، محسن؛ تیموری، اصغر و طهماسبی‌مقدم، حسین (1398). تحلیل فضایی شاخص‌های کیفیت مسکن در نواحی شهری با رویکرد مسکن پایدار (مورد پژوهش: شهر زنجان). فصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، 1(2)، صص. 16-32.
ادواردز، برایان و تورنت، دیوید (1393). مسکن پایدار اصول و اجرا.  چاپ اول، ترجمه محمود شورچه، تهران: انتشارات مدیران امروز.
باقری، محمد (1387). مسکن سالم زیربنای سکونت پایدار. نشریه الکترونیکی خبری،  آموزشی و پژوهشی مسکن.
بایرام‌زاده، محمد؛ خان‌محمدی، محمدعلی و خوش‌نیت، سعید (1392). مسکن پایداری و الگوهای انعطاف‌پذیری. همایش ملی معماری شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار، مشهد: موسسه آموزش عالی خاوران، صص. 1-12.
بزی، خدارحم؛ کیانی، اکبر و راضی، امیر (1389). بررسی و تحلیل برنامه‌ریزی توسعه مسکن پایدار (مطالعه موردی: شهر حاجی‌آباد استان فارس). فصلنامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، 2(3)، صص. 25-46.
بشلیده، کیومرث (1391). روش‌های پژوهش و تحلیل آماری مثال‌های پژوهشی با SPSS و AMOS. چاپ اول، اهواز: انتشارات دانشگاه اهواز.
بصیری پارسا، نیره (1392). بررسی شاخص‌های مسکن پایدار در توسعه‌پایدار شهری. اولین همایش ملی جغرافیا و شهرسازی و توسعه پایدار، تهران: انجمن محیط زیست کومش دانشگاه صنعت هوایی، صص 1-17.
حکمت‌نیا، حسن و انصاری، ژینوس (1391). برنامه‌ریزی شهر میبد با رویکرد توسعه‌پایدار. پژوهش جغرافیای انسانی، 44(79)، صص. 191-207.
راضی، امیر (1388). برنامه‌ریزی توسعه مسکن پایدار در شهر حاجی‌آباد فارس، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: خدارحم بزی، زابل: دانشگاه زابل.
زیاری، سمیه؛ فرهودی، رحمت‌الله؛ پوراحمد، احمد و حاتمی‌نژاد، حسین (1397). بررسی و تحلیل مسکن پایدار در شهر کرج. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 15(52)، صص141-156.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان، 1395. 
سالاروند، اسماعیل (1390). سنجش و ارزیابی شاخص‌های مسکن پایدار روستایی (نمونه موردی: روستاهای قلعه‌رستم، تیان و میان رودان دهستان سیلاخور شرقی). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، استاد راهنما: مهدی پورطاهری، تهران: دانشگاه تربیت مدرس تهران.
طاهری، جعفر (1393). معماری سبک زندگی و اندیشه سبز. نخستین کنفرانس ملی ساختمان سبز، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، صص 1-7.
فریدمن، آوی (1396). مبانی مسکن پایدار. چاپ اول، (ترجمه علی غفاری، هادی منصورنژاد)، مشهد: انتشارات کسری.
کاظمی محمدی، سید مهدی موسی (1380). توسعه پایدار شهری: مفاهیم و دیدگاه ها. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 16(3)، صص. 94-113.
کامران‌کسمایی، حدیثه؛ براتی‌فرد، علیرضا و غفاری، پریچهر (1390). نگرش‌ها و اصول در معماری پایدار. همایش ملی عمران معماری شهرسازی و مدیریت انرژی، اردستان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان، صص 1-10.
گلابچیکف، الگ و بادیانا، آنا (1394). مسکن پایدار برای شهرهای پایدار چارچوب سیاست‌گذاری برای کشورهای در حال توسعه. چاپ اول، (ترجمه حسین حاتمی‌نژاد، محمد میرسعیدی، اکرم شهیدی)، مشهد: انتشارات پاپلی.
محمودی، محمد مهدی (1391). توسعه مسکن همساز با توسعه پایدار. چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن، 1390.
مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن، 1395.
مفیدی شمیرانی، مجید و مضطرزاده، حامد (1393). تدوین معیارهای ساختار محلات شهری پایدار. باغ نظر، 11(29)، صص. 59-70.
مفیدی، سحر (1397). شاخص‌های پایداری اجتماعی- فرهنگی در حوزه مسکن. چاپ اول، انتشارات کیان دانش.
Balaban, O., de Oliveira, J. A. P. (2017). Sustainable buildings for healthier cities: assessing the co-benefits of green buildings in Japan. Journal of cleaner production, 163, pp. 68-78.
Cai, H., Wiberg, K. (2004). Toward Sustainable Housing: A comparative study of examples (Doctoral dissertation, Dissertação (Master’s Program in Environmental Science)–Lund University International, Lund, LUMES).
Chen, Q., Glicksman, L., Lin, J., and Scott, A. (2007). Sustainable urban housing in China. Journal of Harbin Institute of Technology (New Series), 14, pp. 6-9.
Ghanbari, Y., Kiyani, F. (2013). The Analysis of Effective Factorrs on the skeletal stability of Rural housing( case stady: villages central district of Karaj), Bulletin of environment pharmacology and life sciences.
Habitat, U. N. (2012). Sustainable housing for sustainable cities: A policy framework for developing countries. Nairobi: UNON.
Roseland, M. (1997). Dimensions of the eco-city. Cities, 14(4), pp. 197-202.
Said, I., Osman, O., Shafiei, M. W. M., Razak, A. A., and Kooi, T. K. (2009). Sustainability in the housing development among construction industry players in Malaysia. The Journal of Global Business Management, 5(15), pp. 1-9.
Sclar, E. D., Garau, P., and Carolini, G. (2005). The 21st century health challenge of slums and cities. The Lancet365(9462), pp. 901-903.
Shaikh, P. H., Nor, N. B. M., Sahito, A. A., Nallagownden, P., Elamvazuthi, I., and Shaikh, M. S. (2017). Building energy for sustainable development in Malaysia: A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 75, pp. 1392-1403.
Singh, V. S., Pandey, D. N. (2012). Sustainable housing: Balancing environment with urban growth in India. RSPCB Occasional paper6, 17.
Yildiz, P. (2013). The Environmental aspects of Sustainable Hiusing Properties in big cities with growing population, International Journal of Sustainable Human Development.
 Zhu, Y., Lin, B. (2004). Sustainable housing and urban construction in China. Energy and Buildings, 36(12), pp. 1287-1297.