تغییرات زمانی - مکانی باد بیشینه در نواحی ساحلی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

چکیده

بادهای شدید ساحلی به‌صورت مستقیم و یا با مواج نمودن آب‌های ساحلی می توانند موجب آسیب رسیدن به تأسیسات و اختلال در فعالیت‌های مختلف انسان از جمله کشتیرانی، بازرگانی، تفریحی و ... گردد. در این پژوهش با استفاده از داده‌های باد بیشینه‌ی ایستگاه‌های سواحل شمالی و جنوبی ایران، وردایی زمانی و مکانی آنها بررسی شد. بررسی آماری میانگین سرعت بادهای بیشینه نشان می‌دهد که در سواحل خلیج فارس، سرعت باد بیش از سایر سواحل است و همچنین تغییرات ماهانه باد بیشینه بیانگر آن است که بیشینه‌ی میانگین ماهانه مربوط به ماه آبان در بندر انزلی و کمینه سرعت مربوط به ایستگاه چابهار در تمام ماهها است. بطور کلی میزان تغییرپذیری ماههای فصول تابستان و پاییز کمتر از بهار و زمستان است. جهت باد بیشینه در سواحل خلیج‌فارس و دریای مازندران از شرق به غرب، تغییری ساعتگرد دارد. برای بررسی روند سرعت باد بیشینه از تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد که حاکی از ناهمگونی شیب خط ایستگاهها در سواحل جنوبی و همگونی ایستگاههای سواحل شمالی با شیب مثبت است.

کلیدواژه‌ها


اختصاصی، محمدرضا و دادفر، صدیقه (1392). بررسی رابطه تندبادهای سواحل جنوبی ایران با مورفولوژی تپه‌های ماسه‌ای، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 45(4)، صص. 61-72.
بابازاده، سید احمد و جاوری، مجید. (1388). تحلیل رگرسیونی داده های اقلیمی با استفاده از ایستگاه‌های انتخابی ایران، جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 1(پیش شماره)، صص. 95-107.
رضایی مزیک، احمد و حاج مومنی، عقیل (1400). مدلسازی خیزآب ناشی از طوفانهای حاره‌ای ناناوک و آشوبا در محدوده سواحل مکران، مهندسی دریا، 17(3)، صص. 13-24.
رفاهی، حسینقلی (1391). فرسایش بادی و کنترل آن، تهران: نشر دانشگاه تهران.
طاووسی، تقی؛ خسروی، محمود و لطفی‌پور، زینب (1393). بررسی احتمال رخداد توفانهای فرین در دریاهای ساحلی مورد: کرانه‌های شبه جزیره بوشهر، زیست شناسی دریا، 6(21)، صص. 39-50.
عساکره، حسین (1390). مبانی اقلیم شناسی آماری، زنجان: نشر دانشگاه زنجان.
کریمی، حبیبه؛ باقرزاده اصل، خاطره و ترابی، سمیرا (1399). امکان‌سنجی و پیاده‌سازی مدیریت یکپارچه سواحل غرب استان مازندران بر اساس معیار ICZM. مدیریت نوآوری و راهبردهای عملیاتی، 1(4)، صص. 422-449.
کریمی‌پور، یدالله؛ محمدی، حمیدرضا؛ عزیز زاده طسوج، محسن و سلیم نژاد، ندیمه (1395). تفاوتهای راهبردی سواحل ایران، ژئوپولیتیک، 12(1)، صص. 1-23.
کمیجانی، فرشته؛ نصراللهی، علی؛ نظری، نرگس و ناهید، شهرزاد (1393). تحلیل رژیم باد خلیج فارس با استفاده از داده‌های ایستگاه‎های هواشناسی همدیدی، نیوار، (84و85)، صص. 27-44.
موسوی، سیدابوالفضل؛ جلالی، کریم؛ محمدی، عباسعلی و وفایی، فریدون (1387). تعیین طول خط سواحل شمال و جنوب ایران، هشتمین همایش بین المللی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی، تهران: سازمان بنادر و کشتی رانی.
مهدی‌زاده، مهدی محمد و کسبی، مهرنگارسادات (1393). پیش‌بینی ارتفاع امواج ناشی از مد توفان در سواحل ایرانی دریای عمان، مجله علوم و فنون دریایی، 13(1)، صص. 1-10.
Aydoğan, B. and Ayat, B. (2018). Spatial variability of long-term trends of significant wave heights in the Black Sea. Applied Ocean Research, 79, pp. 20-35.
Azorin-Molina, C., Guijarro, J. A., McVicar, T. R., Vicente-Serrano, S. M., Chen, D., Jerez, S. and Espirito-Santo, F. (2016). Trends of daily peak wind gusts in Spain and Portugal, 1961–2014. J. Geophys Res Atmos. 121, pp. 1059–1078.
Azorin-Molina, C., McVicar, T. R., Guijarro, J. A., Trewin, B., Frost, A. J., Zhang, G., ... and Chen, D. (2021). A Decline of Observed Daily Peak Wind Gusts with Distinct Seasonality in Australia, 1941–2016. Journal of Climate, 34(8), pp. 3103-3127
Bichet A., Wild M., Folini D. and Schar, C. (2012). Causes for decadal variations of wind speed over land: Sensitivity studies with a global climate model. Geophys Res Lett. 39:11. DOI: 10.1029/2012GL051685.
Brazdil, R. (2016). The variability of maximum wind gusts in the Czech Republic between 1961 and 2014 Int. J. Climatol. DOI: 10.1002/joc.4827.
Bronnimann S., Martius O., von Waldow, H., Welker. C., Luterbacher. J., Compo, G. P., Sardesmukh, P. D., and Usbeck, T. (2012). Extreme winds at northern mid-latitudes since 1871. Meteorol. Z. 21, pp. 13–27.
Chiou, P., Miao, W. and Ho, T. C. (2012). The Annual Maximum Wind Speed at Pisa Airport in Italy, I J of Enviro Sci and Develop. 3(3), pp. 258-262.
Emmer, A. (2018). Geographies and scientometrics of research on natural hazards. Geosciences, 8(10), p. 382.
Ganea, D., Mereuta, E. and Rusu, L. (2018). Estimation of the near future wind power potential in the Black Sea. Energies, 11(11), p. 3198.
Georgopoulou, E., Mirasgedis, S., Sarafidis, Y., Hontou, V., Gakis, N. and Lalas, D. P. (2019). Climatic preferences for beach tourism: an empirical study on Greek islands. Theoretical and applied climatology, 137(1), pp. 667-691.
Ghaedi, S. (2019). The variability and trends of monthly maximum wind speed over Iran. IDŐJÁRÁS/quarterly journal of the Hungarian meteorological service, 123(4), pp. 521-534.
Healy, T. R. (2018). Coastal wind effects. In C. Finkl & C. Makowski (Eds.), Encyclopedia of coastal science. Encyclopedia of earth sciences series. New York: Springer.
Pes, M.P., Pereira, E.B., Marengo, J.A., Martins, F.R., Heinemann, D. and Schmidt, M. (2017). Climate trends on the extreme winds in Brazil, Renew Energy. 109, pp.110-120.
Rusu, L., Raileanu, A. B. and Onea, F. (2018). A comparative analysis of the wind and wave climate in the Black Sea along the shipping routes. Water, 10(7), p. 924.
Shepherd, J. G., Brewer, P. G., Oschlies, A. and Watson, A. J. (2017). Ocean ventilation and deoxygenation in a warming world: introduction and overview. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 375(2102), 20170240.
Ulbrich, U., Leckebusch, G.C. and Donat, M. G. (2013). Windstorms, the most costly natural hazard in Europe. In Natural Disasters and Adaptation to Climate Change, Boulter S, Palutikof J, Karoly DJ, Guitart D (eds). Cambridge University Press: Cambridge, UK. 11, pp.109–120.
Xiaomei, Y., Zongxing, L., Qi, F., Yuanqing, H., Wenlin, A., Wei, Z., Weihong, C., Tengfei, Y., Yamin, W. and Theakstone, W. H. (2012). The decreasing wind speed in southwestern China during 1969–2009, and possible causes. Quat. Int. 263, pp.71–84.
Zainescu, F., Tatui, F., Valchev, N. and Vespremeanu-Stroe, A. (2017). Storm climate on the Danube delta coast: evidence of recent storminess change and links with large-scale teleconnection patterns. Natural Hazards, 87, pp. 599–621.