تحلیل عملکرد توسعه منطقه‌ای مبتنی بر برنامه‌ریزی راهبردی کمی (منطقه ساحلی مریوان در کردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی -مطالعه موردی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان

2 عضو هیات علیم دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکترا دانشگاه تهران

4 دانشجو دکترا

5 دانشجو ی دکترا

10.22124/gscaj.2025.22674.1184

چکیده

مقصود این نوشتار، تبیین عملکرد توسعه منطقه‌ای مبتنی بر برنامه‌ریزی راهبردی کمی منطقه ساحلی مریوان کردستان است. برای انجام مقاله از رویکردی کیفی ـ کمی بهره گرفته ‌شده است. در بخش نخست پس از مطالعه میدانی و کتابخانه‌ای (‌اسناد فرداست، طرح‌ها و برنامه‌ها) و با استفاده از مدل سوآت، عوامل چهارگانۀ کلیدی در قالب 85 مورد استخراج و توسط کارشناسان حوزه (دلفی) به وسیلۀ نرم‌افزار وزن دهی، اوزان استخراج و ابعاد شناسایی شدند. نتایج مبین این نکته است که در توسعه‌نیافتگی منطقه مورد مطالعه، سازمان فضایی داخلی (قوت و ضعف) وزن کمتر و عوامل خارجی (تهدید و فرصت) تعیین‌کننده‌تر هستند؛ بنابراین راهبردهای تهاجمی استخراج شد. در بخش دوم به کمک مدل برنامه‌ریز راهبردی Meta-SWOT، 15 هدف سازمانی به‌منظور توسعه منطقه‌ای استان در بازه زمانی 4 ساله و در طی برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(1399 ـ 1395) تعیین در اختیار صاحب‌نظران قرار گرفت. پس از طی مراحل و جمع‌بندی نهایی، نتایج گویای این واقعیت است که توسعه منطقه‌ای متأثر از انگارۀ عاملی یکی بود، یکی نبود است و دلیل توسعه‌نیافتگی می‌توانست همان دلیل توسعه‌یافتگی منطقه باشد (ضدیت در قانون دیالکتیک)؛ یعنی بنا بر نتایج به‌دست‌آمده، 3 راهبرد توسعه‌ای و 3 راهبرد ضد توسعه عبارت‌اند از 1. سرمایه‌گذاری دولتی، توجه سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مسئولان (و یا فقدان آن)؛ 2. علاقه‌مندی بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در استان (و یا عدم علاقه‌مندی)؛ و 3. فقدان زیرساخت‌های توسعه در مقیاس کلان. نهایتا می‌توان گفت سیاستگزاری توسعه همه‌جانبۀ منطقه‌ای در قبال استان کردستان تحت تأثیر انگاره‌های برنامه‌ریزی همواره بازتولید شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات