بازتاب بحران آب در حوضه آبریز قزل اوزن بر آینده استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای سیاسی و برنامه ریزی گردشگری

2 دانشگاه خوارزمی تهران

3 دانشگاه خوارزمی

4 گروه آموزشی جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی

10.22124/gscaj.2025.27899.1311

چکیده

مقاله حاضر بازتاب بحران آب حوضه قزل اوزن بر امنیت آب فراروی استان گیلان را بررسی می‌کند. استانی که بخش عمده امنیت آب و اقتصاد آن به این رود وابسته است. داده‌های مورد نیاز پژوهش با روش کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری و با بهره‌گیری از نرم افزارهای Micmac و Scenario Wizard مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. روش‌شناسی حاکم بر پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در این میان، متغیرهای ساخت بی‌رویه سد در بالادست رود، کندن چاه‌های غیر مجاز در پیرامون رودخانه، استفاده نکردن از بذرهای اصلاح شده با نیاز آبی کمتر، تغییر الگوی بارش و تغییرات اقلیمی، رعایت نشدن حقابه زیست محیطی و تهدیدات برخاسته از به‎کارگیری غیر اصولی سم و کود به عنوان متغیرهای کلیدی انتخاب شدند. در راستای متغیرهای کلیدی و حالت‌های احتمالی ممکن، خروجی نرم افزار Scenario Wizard در قالب سناریوهای قوی و محتمل، نشان دادند که از 21 وضعیت حاکم بر صفحه سناریو، وضعیت‌هایی که سناریوهای فراروی بحران آب قزل اوزن را بر امنیت آب استان گیلان در آستانه بحران بیان می‌کنند، بیشترین وضعیت‌های احتمالی ممکن را در بر می‌گیرند و 095/38 درصد از وضعیت‎های حاکم بر صفحه سناریو را به خود اختصاص دادند. بنابراین، تاثیر بحران آب بر امنیت آب فراروی استان در آستانه بحران نمود یافت. پیش‏‌بینی آینده تحولات پیونددار با این وضعیت از دید آینده‎پژوهی نیازمند پرداختن به سیاست‌های مدیریتی و اقتصادی دولت و رویکرد کارگزاران ملی- محلی در مدیریت بهینه منابع آب و کنترل بازتابِ‎ عوامل کلیدی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات