ارزیابی فضایی شاخص‌های محیطی زیست‌پذیری در پهنه‌های ساحلی با رویکرد برنامه‌ریزی منطقه‌ای ( مطالعه موردی: استان بوشهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای انسانی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

2 دانشجوی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران

3 جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

10.22124/gscaj.2025.27479.1299

چکیده

شهرهای ساحلی به علت تمرکز فعالیتی و پویایی اقتصادی، یکی از سکونتگاه‌های مهم کشورهای مجاور دریا بوده‌اند؛ به طوری که در اغلب موارد، جمعیتی زیاد با تراکمی بالا در این شهرها حضور داشته‌اند. و همواره زندگی ساکنان و شهروندان در این شهرها متأثر از شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی بوده است. بنابراین، هدف ما در این پژوهش، ارزیابی فضایی زیست‌پذیری پهنه‌های ساحلی استان بوشهر با رویکرد برنامه‌ریزی منطقه‌ای می‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی (از نوع توسعه‌ای راهبردی)، و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی–تحلیلی و به لحاظ رویکرد پژوهش، استقرایی است. جهت یافتن پاسخ سوال پژوهش از 11 شاخص شامل: دما، شیب، فاصله از راه، میزان بارش، فصله از مسیل، کاربری اراضی، فاصله از کانون زمین لغزش، فاصله از گسل، ارتفاع، فاصله از ساحل، فاصله از شهر از منظر توسعه پایدار و روش AHP و نرم‌افزار Arc Gis استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بطور کلی هر چه به طرف خط ساحلی نزدیک‌تر می‌شویم از شرایط زیستی محدوده کاسته می‌شود که از دلایل مهم این وضعیت می‌توان عواملی نظیر شیب نامناسب، دما و رطوبت زیاد، بارش کم، وجود تالاب، تپه‌های شن، ماسه و صخره، دریاچه نمک و نمکزار و... اشاره نمود که شرایط زیست را دچار مشکل کرده است. از طرفی دیگر تمرکز پهنه‌های دارای وضعیت زیست‌پذیری مطلوب و مناسب بیشتر در جنوب شرق محدوده است که از عمده دلایل آن شرایط اقلیمی (دما و بارش) مناسب، ارتفاع و شیب بهتر، وجود پوشش گیاهی، جنگلی و شرایط مناسب برای کشاورزی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات