بررسی دیدگاه روستاییان به مهاجرت غیربومیان به استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

10.22124/gscaj.2024.24024.1272

چکیده

مهاجرت به عنوان پدیده‏ای چندبعدی امروزه مورد توجه پژوهشگران فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته است. مهاجرت بر خانواده‏ها و روابط بین‏نسلی اثرگذار است؛ همچنین تغییر در ساختارهای سیاسی و اجتماعی نیز از جمله پیامدهای مهاجرت است. فرایند مهاجرت در بسیاری از روندهای اجتماعی و اقتصادی جامعه اثرگذار است. استان گیلان هم در دهه‌های اخیر درگیر افزایش مهاجرت شده است، از این­رو پژوهش حاضر با روش کمی و تکنیک پیمایش و با ابزار پرسشنامه و با حجم نمونه 384 نفر و با به‌کارگیری نظریات «بری» و «گیدنز» نشان می­دهد که مهاجران تا چه اندازه از نظر میزبانان به هر یک از الگوهای همانندی، جدایی­گزینی و ادغام نزدیک­اند. براساس یافته­های پژوهش هرچقدر احساس تعلق به محیط، پایبندی به فرهنگ بومی، پایبندی به شئونات مذهبی و اخلاقی و گرایشات رفتاری بهنجار توسط مهاجران افزایش یابد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان نیز افزایش می­یابد. هرچقدر وقوع جرم و جنایت توسط مهاجران کاهش یابد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان افزایش می­یابد. همچنین  هراندازه رفتار با طبیعت و محیط زیست توسط مهاجران مناسبتر باشد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان نیز افزایش می‌یابد. براساس مدل رگرسیونی 50 درصد از تغییرات در حوزة نگرشی پاسخگویان با استفاده از متغیرهای ذکر شده تبیین می‌گردد.

تازه های تحقیق

- هرچقدر وقوع جرم و جنایت توسط مهاجران کاهش یابد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان افزایش می یابد. همچنین هراندازه رفتار با طبیعت و محیط زیست توسط مهاجران مناسب‌تر باشد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان نیز افزایش می‌یابد.

- هرچقدر احساس تعلق به محیط، پایبندی به فرهنگ بومی، پایبندی به شئونات مذهبی و اخلاقی و گرایشات رفتاری بهنجار توسط مهاجران افزایش یابد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان نیز افزایش می­یابد.

- گیلانیان به تعبیر گیدنز چون از دیرباز، تاب‏آوری در برابر تنوع قومی را داشته، از بالارفتن تعارضات در زمان فعلی جلوگیری نموده­اند و رویکرد کثرت‌گرا حاکم بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آمار، تیمور (13۹9). تحلیل الگوهای مهاجرت به نواحی روستایی استان گیلان و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی آن، طرح پژوهشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان.       
برومند زاده، محمدرضا و نوبخت، رضا (1393). مروری بر نظریات جدید مطرح‌شده در حوزه مهاجرت، جمعیت، 89 و90، صص 73-90.
بنی اسدی، مصطفی؛ زارع مهرجردی، محمدرضا و ورمزیاری، حجت (1392). بررسی عوامل اقتصادی موثر بر مهاجرت روستاییان در ایران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(17)، صص 183 - 196.
حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی و حائری، محمدرضا (1389). شهرنشینی در ایران، چاپ ششم، تهران: آگاه
خوش‏فر، غلامرضا؛ جوادی نیا، علی و یونس رضایی دانش (1392). مطالعه جریان­های مهاجرتی و عوامل موثر بر آن در استان مازندران، مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، 1(4)، صص ۱47- ۱۷۶.
رضوانی، محمدرضا (1389). شهرگریزی و چشم انداز تمرکززدایی در شهر تهران، مدیریت شهری و روستایی، 8(25)، صص 49-62.
ساریخانی، ناهید و همایی، لیلا (۱۳۹۳). عوامل موثر بر سازگاری اجتماعی مهاجران؛ (مطالعه موردی: شهر بومهن)، مطالعات جامعه شناختی ایران، 3(13)، صص 67-83.
طیفوری، وحید؛ نوروزی، مهراد و صادق اکبری، فیروز (۱۳۹۲). بررسی شاخص‏ها علل و جریان‏های مهاجرت داخلی ایران ۱۳۷۵-۱۳۹۰ با تاکید بر استان گیلان، برنامه‏ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(28)، صص 47-75.
فتح اللهی، جمال  و جشن، خدیجه (1402). بررسی علل مهاجرت معکوس از نقاط شهری به روستایی در شهرستان کرمانشاه، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ایی، 21(1)، صص 235-260.
قاسمی اردهایی، علی؛ محمودیان، حسین و نوبخت، رضا (1396). تحلیل علل مهاجرت­های داخلی ایران در سرشماری­های 1385 و 1390، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 6(3)، صص 375-390.
گیدنز، آنتونی (1400 ). جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نی.
لهسایی زاده، عبدالعلی (1388). نظریات مهاجرت. چاپ هشتم، شیراز: نوید.
لوکاس، دیوید و میر، پاول (1381). درآمدی بر مطالعات جمعیتی، ترجمه حسین محمودیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مهاجرانی، علی اصغر و روستا، زهرا (1393). برررسی مهاجرت معکوس و تأثیر آن بر توسعه اقتصادی، اجتماعی و تغییرات فرهنگی و سیاسی در روستاهای شهرستان های تنکابن و رامسر واقع در استان مازندران1390- 1385، مطالعات جامعه شناختی شهری، 5(13)، صص 164-189.
میرزامصطفی، سید مهدی و قاسمی، پروانه (1392). عوامل مؤثر بر مهاجرت­های استانی با استفاده از مدل جاذبه، سیاست های مالی و اقتصادی، پاییز، 1(3)، صص 71-96.
نوری، سعید و حلاج‏زاده، هدی و شنوا، معصومه (۱۳۹۷). بررسی سازگاری فرهنگی مهاجران، مورد مطالعه مهاجران آذری شهر رشت، پژوهش‏های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، زمستان، 7(23)، صص 93-108.
وب سایت مرکز آمار ایران (1385)، سرشماری  نفوس و مسکن. بازیابی شده در 16 آبان 1402، از  https://amar.org.ir/statistical-information  
وب سایت مرکز آمار ایران (1390). سرشماری  نفوس و مسکن. بازیابی شده در 16 آبان 1402، از  https://amar.org.ir/statistical-information  
وب سایت مرکز آمار ایران (1390). سرشماری  نفوس و مسکن. بازیابی شده در 16 آبان 1402، از  https://amar.org.ir/statistical-information  
نوروزی، اصغر و مهدیان، فاطمه  (1401). واکاوی علل و پیامدهای مهاجرت معکوس به نواحی روستایی شهرستان بوئین و میاندشت، مجله برنامه ریزی فضایی،12(4)، صص 1-22.
Berry, J. W. (1992). Acculturation and adaptation in a new society. International migration, 30, 69-69.
Berry.j.(2005). Acculturation: living successfully in two cultures. International journal of intercultural Relatio.29(6), pp. 697-712.
Biella, B., Hoffmann, R., Upadhyay, H. (2022). Climate, Agriculture, and Migration: Exploring the Vulnerability and Outmigration Nexus in the Indian Himalayan Region. Mountain Research and Development, 42(2). pp. 9-21.
Meinzen-Dick, R. Pradhan, P. Zhang, W. (2022). Migration and Gender Dynamics of Irrigation Governance in Nepal. International Journal of the Commons, 16(1). pp. 137-154.
Seethi, k.m. (2022). Human Mobility and Reverse Migration in Asia: Triggers and Travails. Journal of Polity & Society.14(2), pp. 25 – 41.
Sokolickova, Z. (2022). The Golden Opportunity? Migration to Svalbard from Thailand and the Philippines. Nordic Journal of Migration Research, 12(3). pp. 293-309.
Saha, A.  Dutta, A. Rezvi, M. R. Islam Sifat, R. Sultana, N. Nuruzzaman. Hasan, M. (2023). Adapting to change: Exploring reverse migration as a coping strategy among internal migrants in Bangladesh. Heliyon, 9(9), e19479. DOI: 10.1016/j.heliyon.  
González-Leonardo, M. Rowe, F. Fresolone-Caparrós, A. (2022). Rural revival? The rise in internal migration to rural areas during the COVID-19 pandemic. Who moved and where? Journal of Rural Studies, 96. pp. 332-342. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2022.11.006