تحلیل عوامل محیطی و انسانی مؤثر در بروز بیماری سرطان کولورکتال در نواحی ساحلی دریای خزر ( استان گیلان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

میزان بروز انواع سرطان، در نواحی جغرافیایی مختلف، یکسان نیست. عوامل محیطی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بروز سرطان کولورکتال در استان‌های نوار ساحلی ایران است. آگاهی از تاثیرات زیست محیطی بربروز این بیماری می­تواند نقش عمده‌ای در پیشگیری از بیماری سرطان کولورکتال داشته باشد. در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و نرم افزارهای Excel و Spss، Arc Gisبه تحلیل جامعه آماری حدود 1512 بیمار مبتلا به سرطان کولورکتال طی سال­های 93- 1389 پرداخته شد و همچنین تاثیر عوامل زیست محیطی بر بروز این بیماری بررسی شد. همبستگی این فاکتورها با استفاده از تحلیل واریانس و همبستگی پیرسون در محیط Gis بررسی شد. نتایج نشان داد که مردان 10% بیشتر از زنان و با میانگین سنی 69-60 سال در شهرستانهای بندرانزلی، لاهیجان و فومن بیشترین بروز را داشتهاند. کاهش ساعات تابش نور آفتاب در فصول سرد سال با کاهش تولید ویتامین D و افزایش تعداد بیماران رابطه معنی‌داری داشته و عدم تعادل در توزیع و مقدار کود شیمیایی در واحد سطح اراضی کشاورزی استان، در سلامت و کیفیت محصولات موثر است و  همچنین تغییر سبک زندگی، استفاده از غذاهای ارزان و سریعپخت با چربی اشباع و فست فودها با مواد نگهدارنده و کاهش مصرف میوه و سبزیجات، با افزایش بروز این بیماری رابطه معنیدار داشتند. همچنین نتایج آنالیز همبستگی نشان داد که عوامل زیست محیطی شامل ترکیب خاک کشاورزی، تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی در بروز بیماری سرطان کولورکتال  در استان گیلان، ساحلی دریای خزر  موثر است.

کلیدواژه‌ها


اسماعیلی، پژمان و کریمی‌پور، زیور (1391). جغرافیای پزشکی تعاریف و مفاهیم، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، صفحات 26-17، 92، 99، 116-114.
پور فرضی، فرهاد و همکاران (1391). بررسی عوامل مؤثر در بروز سرطان کولورکتال، مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 5(12):  61-56.
رفیعی، محمد و همکاران (1395). نقش عوامل محیطی و سبک زندگی در بروز و شیوع سرطان، مجله مهندسی بهداشت محیط، 1(4): 38-30.
رمضانی، بهمن و حنیفی، اعظم (1387). شناخت پراکندگی شیوع سرطان معده در استان گیلان، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، 2(13): 83-81.
شرکت­‌ رهپویان ­صنعت­ پرشین (­2018).­­ بررسی ­معضلات ­زیست‌ محیطی­ کودهای­ شیمیایی، ­صفحات­1­و 13،www.rpersian.co.
صالحی، مسعود و همکاران (1392). تنظیم نقشه جغرافیایی میزان بروز سرطان روده بزرگ در ایران طی سالهای 86-82 با استفاده از روش کریگیدن پواسنی منطقه به منطقه، مجله علوم پزشکی رازی، 107(20):  15-10.
عزیزی، فریدون و همکاران (1383). اپیدمیولوژی و کنترل بیماری‌های شایع در ایران، انتشارات. خسروی، صفحه 214.
متولی‌زاده اردکانی، علی و برومند، مژگان (1393). سرطان و راه‌های پیشگیری، انتشارات انجمن علمی سرطان ایران، نشر آوردگاه هنر و اندیشه، صفحات 54-53، 68-67، 91، 154، 180.
محمدبیگی، ابوالفضل و همکاران (1389). نقش عوامل فردی و محیطی مؤثر در ایجاد سرطان کولورکتال، مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 4(13): 17-12.
مقیمی ‌دهکردی، بیژن و همکاران (1389). استراتژی پیشگیری از سرطان روده بزرگ در جمعیت در معرض خطر ایران، مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، 4(28): 449-444.
مهرآور، آناهیتا و امینایی، مرجان (1395). ویتامین D و سرطان کولورکتال، همایش علمی دانشجویان علوم تغذیه، صفحه 1. www.Civilica.com
مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان (1391). آنچه نیاز است درباره سرطان کولون و رکتوم بدانیم، صفحات 10-1.
David j. hughes, et al (2015). selenium status is associated with colorectal cancer risk in the European prospective investigation of cancer and nutrition cohort, international journal of cancer
Harnack L, Nicodemus K, Jacobs DR, Folsom AR (2002). An evaluation of the dietary Guidelines for Americans relation to cancer occurrence. The American journal of clinical nutrition: 76 (4):889-96.
Kuper H, Boffetta, Adami Ho (200). tabacco use and cancer causation: association by tumour type, Journal of internal medicine. 252(3):206-240
Singh, R.B. et al. (2013). Hypertension and stroke in Asia: Prevalence, control and strategies in developing countries for revention. Journal of Human Hypertension. 14(10/11):749-763.
www.ddri.ir, Institute of Gastroenterology and Liver Diseases.
www.gilmet.ir, Guilan Meteorological Administration.
You Wc, Jin F, Devesa S, Gridly G, Schatzkin A, Yang G, et al (2002). Rapid in crease in colorectal cancer rates in urban shanghai, 1972-97 in relation to diatary changes. J cancer Epidemiol prev, 7(3):143-146.
Yang, S. C., & Tung, C. J (2006). Comparison of internet addicts and non addicts in Taiwanese high school. Computer in Human Behavior, 23, 79- 96.
Javier García-Pérez, María Felicitas López-Cima, Marina Pollán, Beatriz Pérez-Gómez, Gonzalo López-Abente, April (2012). Risk of dying of cancer in the vicinity of multiple pollutant sources associated with the metal industry. Environment International, Volume 40, Pages 116-127.