بررسی گرایش سرمایه‌گذاران به هوشمندسازی ساختمان بر اساس مدل (TAM) (مطالعة موردی: مناطق ساحلی استان مازندران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی- مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری تخصصی، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

2 استادیار گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

در دهه‌های اخیر هم‌زمان با رشد فناوری و ورود آن به صنعت ساختمان، هوشمندسازی ساختمان‌ها در کشورهای توسعه‌یافته، افزایش پیداکرده است؛ اما در ایران، با وجود هدف‌گذاری در برنامه‌های توسعة کشور، متأسفانه سرمایه‌گذاران رغبت چندانی برای فعالیت در این حوزه از خود نشان نداده‌اند. تحقیق حاضر با هدف تعیین عوامل مؤثر در گرایش سرمایه‌گذاران به ساخت‌وساز مبتنی بر فناوری، به بررسی رابطه بین پذیرش فناوری و میزان سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان‌های هوشمند می‌پردازد. این تحقیق که بر پایة مدل پذیرش فناوری (TAM) شکل‌ گرفته است؛ از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش انجام توصیفی همبستگی است. جامعة آماری آن را فعالان حوزة صنعت ساختمان در مناطق ساحلی استان مازندران تشکیل می‌دهند. گردآوری داده‌ها با روش کتابخانه‌ای و ابزار پرسش‌نامه انجام پذیرفته است. پرسش‌نامه‌ها بعد از تأیید روایی و پایایی، در میان 160 نفر از اعضای جامعة آماری به روش تصادفی خوشه‌ای توزیع و جمع‌آوری گردیده است. داده‌های حاصل از پرسش‌نامه‌ها، با استفاده از آزمون پارامتریک همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS25 و AMOS تجزیه‌وتحلیل شده است. یافته‌های حاصل از مطالعات میدانی همسو با یافته‌های استنباطی بوده و مؤید وجود رابطه معنادار بین متغیر «اعتماد» و متغیرهای «درک از سودمندی»، «درک از سهولت» و «نگرش» در مدل تحقیق، تأیید می‌نماید با عنایت به عدم اعتماد پاسخگویان به فناوری ساختمان‌های هوشمند نگرش چندان مثبتی در میان جامعة آماری نسبت به فناوری وجود ندارد. همین امر موجب عدم استقبال آن‌ها از این فناوری در صنعت ساخت‌وساز شده است؛ به‌طوری‌که هوشمندسازی ساختمان سهم بسیار اندکی از ساخت‌وساز را در مناطق ساحلی مازندران به خود اختصاص داده است که این امر می‌تواند ناشی از کمبود دانش و آگاهی نسبت به مزایای فناوری هوشمندسازی ساختمان و عدم اطلاع‌رسانی صحیح باشد.

تازه های تحقیق

- فراهم نمودن زمینة پیاده‌سازی و اجرای سیاست‌های هوشمندسازی ساختمان در مناطق ساحلی کشور به‌دلیل افزایش تمرکز جمعیت و سرمایه‌گذاری در این مناطق.

- بررسی وجود رابطة معنادار بین متغیر «اعتماد» و متغیرهای «درک از سودمندی»، «درک از سهولت» و «نگرش» در مدل تحقیق با عنایت به نقش مهم «اعتماد» در «پذیرش فناوری» در جوامع.

کلیدواژه‌ها


ابوالحسنی، الناز؛ لاریجانی، مریم و شبیری، سید محمد (1393). بررسی رابطة بین میزان پذیرش اجتماعی سیستم‌های انرژی خورشیدی و  عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: شهر تبریز). نشریه علمی انرژی ایران، 17(4)، صص. 1-14.
امانی، نیما و ناز پروز، رسول (1399). نقش مدیریت پروژه بر بهبود روند ساخت‌و‌ساز در نوار ساحلی دریای خزر بر اساس استاندارد PMBOK. نشریه علمی مدیریت استاندارد و کیفیت، 10(1)، صص. 85-99.
بردبار، شهرام (1395). طرح و اجرای خانه هوشمند انرژی در جزیره هرمز. فصلنامه فنی و تخصصی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان هرمزگان، 4(8)، صص. 37-43.
بریمانی، مهدی و کعبی نژادیان، عبدالرزاق (1394). توسعه انرژی‌های تجدید پذیر در ایران (بررسی موانع و ارائه راهکار). فصلنامه علمی ترویجی انرژی‌های تجدید پذیر و نو، 2(1)، صص. 28-34.
جلالی، زهرا؛ اشرفی ریزی، حسن؛ سلیمانی، محمدرضا و افشار، مینا (1396). عوامل مؤثر‌ بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران دانشگاهی اصفهان بر اساس مدل TAM. بیاورد سلامت، ۱۱ (۴)، صص. 400-410.
رجائیان، ابراهیم؛ پیکری، حمیدرضا و زمانی، نرگس (1397). عوامل مؤثر بر قصد پذیرش فناوری اطلاعات سلامت در بیمارستان. فصلنامه مدیریت پرستاری، 7 (2)، صص. 49-59.
رضی، داود و پازوکی نژاد، زهرا (1395). بررسی گرایش صاحبان اقامتگاه‌های گردشگری به انرژی‌های تجدیدپذیر. نشریه علمی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 5 (19)، صص. 199-210.
رهبر، کامبیز (1398). هوشمندسازی ساختمان در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی، پروژه بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست در ساختمان (EEEB).
زیدانی، شکوفه. (1395). بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر پذیرش انرژی‌های نو با تأکید بر انرژی خورشیدی (مطالعه موردی شهر شیراز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
شاکری، عباس؛ مؤمنی، فرشاد؛ محمدی، تیمور؛ بهمن پور، حمید و علیزاده، سعیده (1393). بررسی اثر اعتماد بر نوآوری در کشورهای با درآمد متوسط (با تأکید بر شعاع بی‌اعتمادی فوکویاما). فصلنامه علوم اقتصادی، 8 (29)، صص. 18-42.
عباسی گودرزی، علی و ملکی، عباس (1396). سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی ایران در بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی تجدید پذیر. فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 7 (23)، صص. 159-174.
قانعی، محمد (1397). عوامل مؤثر بر پذیرش و به کار گیری فناوری‌های اطلاعاتی بر اساس مدل‌های یکپارچه پذیرش و استفاده فناوری و تناسب وظیفه فناوری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
گلابیان‌مقدم، مرضیه (1397). مروری بر مدل‌های پذیرش فناوری اطلاعات با تأکید بر نظریه انتظار- تائید. نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، 10 (38-39)، صص. 1-16.
مرکز آمار ایران (1396). نتایج تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن استان مازندران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان مازندران.
منظور، داوود و نیاکان، لیلی (1391). توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور: موانع و راهبردها. انرژی ایران، 15 (3)، صص. 1-15.
هروی، غلامرضا؛ رستمی، میلاد و شکاری، مریم (1400). ارزیابی اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی سیستم‌های مدیریت هوشمند سرمایش و گرمایش در ساختمان (مطالعه موردی: ساختمان اداری در شهر تهران). نشریه مهندسی عمران امیرکبیر،  53(2)، صص. 607-626.
Bockund Polach, C., Kunze, C., Maab, O. and Grundmann, P. (2015). Bioenergy as a socio-technical system: The nexus of rules, social capital and cooperation in the development of bioenergy villages in Germany, Energy Research & Social Science, 6, pp. 128-135.
Burton Jones, A., Hubona, G. S. (2005). Individual differences & usage behavior: revisiting a technology acceptance model assumption. Database for Advances in Information Systems. 36 (2), pp. 58-77.
Dal Bozanon, B., Roeffen, K. and Czapiewska. M. (2017). Potential of floating production for delta and coastal cities.
Fukuyama, F. (1995). Trust، the Social Virtues & the Creation of Prosperity. New York: Free Press.
Geyskens, I., Steenkamp, J. B. E. M., Scheer, L. K. and Kumar, N. (1996). The effects of trust and interdependence on relationship commitment: A trans-Atlantic study. International Journal of Research in Marketing. 13 (4), pp. 303 –317.
Kasimu, A., Zaiton, S. and Hassan, H. (2012). Hotels involvement in sustainable tourism practices in Klang Valley, Malaysia. Journal of Economics and Management, 6 (1), pp. 21-34.
King, W. R., He, J. (2006). A meta-analysis of the technologyacceptance model. Jurnal of Information & Management, 2 (43), pp. 740-755.
Kostakis, I., Sardianou, E. (2012). Which factors affect the willingness of tourists to pay for renewable energy?. Renewable Energy, 38 (2), pp.169-172.
Lee, Y., Kozar, K. A. and Larsen, K. R. T. (2003). The technology acceptance model: past، present، and future. Communications of the AIS. 12, pp. 80-752.
Mallet, A. (2007). Social Acceptance of renewable energy innovations: the role of technology cooperation in urban Mexico, Development studies institute (DESTIN), London school of Economic and Political Science, London, UK.
Raitoharju, R. (2007). Information Technology Acceptance in the finish social and healthcare Sector. Exploring the effect of cultural factors. Publications of the Turku School of Economic.
Sohn, K., Kwon, O. (2021). Technology acceptance theories and factors influencing artificial Intelligence-based intelligent products, Telematics and Informatics, 47, https://doi.org/10.1016/j.tele.2019.101324
Taufik, D., Dagevos, H. (2021). Driving public acceptance (instead of skepticism) of technologies enabling bioenergy production: A corporate social responsibility perspective, Journal of Cleaner Production, 324, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.129273
Tigabu, A. D., Berkhout, F. and van Beukering, P. (2015). The diffusion of a renewable energy technology and innovation system functioning: Comparing biodigestion in Kenya and Rwanda. Technological forecasting and social change, 90, pp. 331-345.
Venkatesh, V., Morris, M. G. (2000). Why don’t men ever stop to ask for directions? Gender، social influence & their role in technology acceptance & usage behavior. MIS Quarterly. 24(1), pp. 115-139.
Walter, G. (2014). Determining the local acceptance of wind energy projects in Switzerland: the importance of general attitudes and project characteristics، Research Energy & Social Science، 4, pp. 78-88.
Yang, Z., Wang, Y. and Sun, C. (2018). Emerging information technology acceptance model for the development of smart construction system. Journal of Civil Engineering and Management, 24 (6), pp. 457-468. https://doi.org/10.3846/jcem.2018.5186
Yuan, X., Zuo, J. and Chunyuan. M. (2011). Social Acceptance of Solar Energy Technologies in China End users, Perspective, Energy Policy, 39, pp. 1031–1036.
Yung Feng, H. (2012). Key factors influencing users' intentions of adopting renewable energy technologies. Academic Research International, 2(2), pp. 1-13.